كندلیلر بوشانماقدا شهرلیلری قاباقلادیلار
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی

كندلیلر بوشانماقدا شهرلیلری قاباقلادیلار
كئچن قیرخ ایل بویوندا شهردهكی هر 40 بوشانماغا كندلرده فقط بیر بوشانما اولوردو. آما 83-جو ایلینده بو نسبت اوتوزا چاتمیشدی. مطبوعاتین یازدیغینا گؤره ایشسیزلیك كیمی عامللر كندلیلری شهرلره چكیب و جوان نسلین كؤچمهسی ایله اؤلكهمیزین بعضی كندلری بوشالیب. آما كندلیلرین شهرلره آشیری كؤچمهسی نه اینكی بوشانما ساییسینی آزالتماییب بلكه آمارلارین گؤستردیگینه گؤره شهردهكی هر 10 بوشانماغا كندلرده 9 بوشانما ثبت اولور. ائله بیر آمار كی جامعه شناسلارین دئدیگینه گؤره اونلارین كناریندان راحتجهسینه كئچمك اولماز. چونكی كندلر كئچمیشدن قالان عادتلریمیزین خزانهسی ساییلیرلار و اونلار بو صدمهلرین معرضینده اولورسالار بیزلره بؤیوك خطر ساییلیر.بیر مدّت اوّل رضا آزادی مازندران استانداریسینین كند ایشلری دفترینین رئیسی استانین كندلرینده اجتماعی صدمهلرین آرتماسیندان خبر وئریب دئمیشدی: بوشانما، اعتیاد و . . . كیمی اجتماعی صدمهلر كندلرهده داخل اولوب و یوخاری مدیرلر بو صدمهلر آزالتماق اوچون دوزگون سیاستلر اجرا ائلهمهلیدیلر. همدان كندلرینده ده بوشانما ساییسی مازندراندان دالی قالمیر. هر یوز كند ائولنمهسیندن دؤردو بوشانماغا چاتیر. بو آمار نهاوند كندلرینده داها یوخاریدیر. 90-جی ایلینده نهاوند شهرینده 435 باش وئرمیش بوشانمالارین 204-و كندلره مخصوص ایدی.
جاری ایلین مردادیندا دا شرقی آذربایجان بناب شهرینین فرمانداری سعید برقی، بناب كندلرینین بوشانما ساییسینین آرتماسیندان خبر وئردی. بو مسألهنین اساس سببی مئدیادان انتقال تاپان فرهنگ اولا بیلر. هر كندین اهالیسی تصویری مئدیادان چوخ استفاده ائلهدیكجه داها چوخ بو صدمهلرین معرضینده اولورلار.
هوانین چیركلیگی سرطان گتیرر
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : ساغلاملیق

هوانین چیركلیگی سرطان گتیرر
جهانی بهداشت سازمانی: هوانین چیركلیگی سرطان گتیررجهانی بهداشت سازمانی نهایتده بؤیوك شهرلرده یارانان چیركلی هوانین سرطانلی اولدوغونو آچیقلادی.
آسوشیتدپرسین وئردیگی خبره گؤره «سرطان بارهسینده بینالمللی تحقیقات سازمانی» (IARC) هوانین چیركلیگی، دخانیات و اولترا بنفش ایشیقلاری كیمی، سرطان عاملی اولا بیلر.
بو نتیجه فرانسهده جهانی بهداشت سازمانینا باغلی اولان بیر متخصص هیأتی ایله مشورتدن سونرا اله گلدی.
IARC-نین سرطانلی مادّهلری دَیَرلندیرن بیر بؤلومونون رئیسی، كورت استریف بو بارهده دئدی: چوخلارین نفس آلدیغی هوا مركّب سرطانلی مادّه ایله قاریشیب.
اونون دئدیگینه گؤره «محیطی سرطان عامللرین» اَن اساسلیسی هوا چیركلیگیدیر و محیطدهكی سیگار توستوسو ایكینجی درجهده یئر آلیر.
بو نظر دنیانین باشا باشیندا 1000 –دن چوخ آنالیزدن سونرا اعلام اولوب. آنالیزلر بو نتیجهیه گتیردیلر كی چیركلی هوا، آغ جیگر سرطانینا سبب اولا بیلر.
IARC-نین وئردیگی آمارا گؤره 2010-جو ایلینده دنیادا 222000-دن آرتیق انسان، هوا چیركلیگیندن عمله گلن سرطان تأثیرینده اؤلوبلر. بو سازمانین اعلامینا گؤره هوا چیركلیگی مثانه سرطانینا دا گتیرب چیخارا بیلر.
استریفین دئدیگینه گؤره، بؤیوك شهرلرده هوا چیركیلیگینین چوخ اولدوغونا گؤره بعضیلری ماسكدان استفاده ائلهمكله هواداكی معلق اولان ذرّهلردن قورونا بیلرلر آما هوا كیفیّتینی دوزلتمك اوچون دولتلر طرفیندن اساسلی ایشلر گؤرولمهلیدیر.
سسسیزلیك رستورانی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین

سسسیزلیك رستورانی
سسسیزلیك، نیویوركدا بیر رستورانی مشهور ائلهییب. بو رستورانین مشتریلری بیلرلر كی اورانین خصوصیّتی سسسیزلیكدیر. بونا گؤره سسسیز و های-كویدن اوزاق بیر یئرده یئمك یئمك ایستهینلر بو رستورانا گئدیرلر. بو رستورانین صاحبی دئییر: دینجلیگین و استراحتین بیر یولو دا سسسیزلیكده یئمك یئمكدیر. ائله بونا گؤره ده مشتریلریمین استراحتی اوچون بو یولدان استفاده ائتمك قرارینا گلدیم و خوشبختلیكله انسانلار بو یولدان استقبال ائلهدیلر. استقبال او قدر چوخ اولور كی گئجهلر رستوراندا بوش میز قالمیر.دینی تعلیمات معاصیرلیكله ضدّیت تشكیل ائتمیر
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین

دینی تعلیمات معاصیرلیكله ضدّیت تشكیل ائتمیر
مدرن دنیانین جریانلاری ایله منطبق اولان دینی تعلیماتدان تازا آنلاییشلار، معاصرلیكله ضدّیت تشكیل ائتمیر. بعضی مدرنیزاسیون فكر صاحبلرینین اینانجینا گؤره معاصیرلیك سكولاریزمله ال-الهدیلر و برابر اولماغا محكومدولار بیر حالدا كی بعضی جامعهلرده بئله اولمور.معاصرلیك اون سككیزینجی عصردن باب اولان بیر اصطلاحدیر و اوندان نظرده توتولان تجربی علمی تأیید دامغاسی وورولان باخیشلارا اوز گتیرمكدیر كی حقیقتده عقل و منطقله بیر باشا رابطهدهدیر. اونون اساس دَیَرلری مادّی باخیشلارلا تطبیق یئیه بیلن علمی باخیشلارا دایانیر.
سكولاریزم غیر سماوی یوللارین دالیسیجا اولدوغو اوچون بو جهتدن معاصرلیكله داها مطابق گؤرونور آما اونونلا تماماً وحدت تشكیل وئرمیر. اولا بیلر معاصرلیكده معنوی و دینی باخیشلاردان عمله گلن نظریهلر اولسون كی سكولاریزم اونلارلا موافق اولماسین. بو مقامیدا نظره آلماق لازمدیر كی هر عصرین اؤز معاصر نظرلری وار و زمان كئچدیكجه اونلار سنّته چئوریلیر و سكولاریزم دایرهسیندن خارج اولور.
تاریخ بویو هر عصرین دینی دوشونجهلری او عصرین دین عالملری و خادملری دوشونجهسی تأثیرینده اولوب. بو جهتدن معاصرلیك هر عصرده مترقّی دینی باخیشلاردان فایدالانیب و بونلار بیر-بیریلری ایله ضدیّت تشكیل ائلهمیر.
مسجدالنبی اسلام صدریندن ایندیه قدر
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین

مسجدالنبی اسلام صدریندن ایندیه قدر
رسول الله (ص) یثربه داخل اولاندا، بوتون طایفالار و بؤیوكلر حضرتین اونلارین ائوینه وارد اولماقلارینی ایستیردیلر. آما او حضرت بویوردو: او یئرده متوقّف اولاجاق كی دَوهسی دیزه چؤكه. دَوه ده ایندی مسجدالحرام اولان یئرده دیزه چؤكدو. دَوهنین دیزه چؤكمهسینه لاپ یاخین ائو، ابو ایّوب انصارینین ائوی ایدی. او ائوین، بیری-بیرینین اوستونده اولان ایكی اوتاغی واریدی. حضرت اوردا اقامت بویوردو.
اوّلده حضرت آشاغی مرتبهده و ابو ایّوب عیالی ایله بیرلیكده اوست اوتاقدا ایدیلر. بیر مدّت سونرا ابو ایّوب پیغمبرین باشی اوستونده اوتوردوغوندان كراهتینی بیلدیریب یئرلرینین دگیشمهسینی ایستهدی، آما پیغمبر (ص) قوناق و گئد-گلینین چوخ اولدوغو اوچون همان شرایطی داها راحت بیلدی.
پیغمبرین (ص) اقامت بویوردوغو محلّه، منطقهنین اورتالاریندا یئرلشیردی –شرقی و غربی حرّه و احد و قبا آراسیندا- بو مسأله اورانین مسجد اولماسینا اساس سببلردن بیری اولدو.
او یاخینلیقدا مسجد اوچون نظرده آلینان یئرین بیر بؤلومونده غرقد و نخل آغاجلاری واریدی و بیر بؤلومو ده قبرستانلیغیدی. بیر بؤلومو ده سهل و سهیل آدیندا ایكی یتیمین ایدی كی پیغمبر (ص) ولیلریندن آلدی و مسجد دوزلتمگه حاضرلادی.
پیغمبرین (ص) بنا ائتدیگی مسجدین اوزونلوغو 70 ذراع و اَنی 60 ذراع (تقریباً 1050متر مربع) و اوجالیغی 1.75 متر ایدی. مسجدین اوّل بناسی نخل آغاجینین تنه و یارپاقلاری ایله اولدو. آما زمان بویوندا دفعهلرله گئنیشلنیب بو گونكی كیمی اولوب.
هجرتین یئددینجی ایلینده مسلمانلارین سایی چوخالدیقجا مسجدین ان-بویو چوخالدی و مساحتی تقریباً 2475 متر مربعه چاتدی.
هجرتین اون یئددینجی ایلینده مسلمانلارین سایی چوخالماقلا ایكینجی خلیفه مسجدین اطرافینداكی ائولری آلیب مسجده ضمیمه ائتدی. مسجدین مساحتی 3575 متر مربعه چاتدی و اونون بؤیومهسی ایله تازا قاپیلار اونا قویولدو.
هجرتین 29-جو ایلینده ده اوچونجو خلیفه مسجدی گئنیشلندیریب 4071 متر مربعه چاتدیردی. عثمان مسجدین عمومی وضعیّتین دگیشیب اونون بناسیندا یونولموش و ناخیشلی داشلاردان استفاده ائلهدی و مسجدین اؤن طرفینده امام جماعتین دوردوغو یئرده، مقصوره (كیچیك غرفه) دوزلتدیردی كی عمر بن خطابا حمله اولدوغو اتفاق بیر داها باش وئره بیلمهسین و امام جماعت محفوظ یئرده دورسون.
هجرتین 88-جی ایلینده ولید بن عبدالملك زمانی عمر بن عبدالعزیزین مدینه والیسی اولاندا مسجد چوخ توسعه تاپدی. ولیدین امری ایله پیغمبرین (ص) مرقدینین دؤرهسینه دیوار چكیلیب او طرفدنده مسجدین مسحاتینه آرتیریلدی و مسجد 7400 مربعدن آرتیق اولدو. سقفینین اوجالیغی 12 متره چاتدی. مسجدده ایشلهنن بزكلر و داشلار اونو او گونون جزیرة العربینده تایی اولمایان بیر بنایا تبدیل ائلهدی.
عباسی خلیفهسی مهدی، هجرتین 161 یا 162-جی ایلینده مسجدین توسعهسینه اقدام ائلهدی. اونون مسجده آرتیردیغی مساحت 2450 متر مربع اولدو.
هجرتین اونونجو عصرینده ده عثمانلی سلطانلاری مسجدین توسعهسینه ال ووردولار. هجرتین 938-جی ایلینده سلطان سلیمان مسجدین تازادان تیكیلمهسینده بیر ایشلر گؤرسهده اساس توسعهنی بیرینجی سلطان حمید، هجرتین 1265-جی ایلینده باشلادی. اون اوچ ایل بویوندا مسجد چوخ گؤزل و دواملی تیكینتی ایله تازادان بنا اولوندو. بو بنا مسجدین گؤردویو لاپ محكم بنا ایدی. اوندان سونراكی سلطانلار دا مسجدین آبادلیغینا چالیشدیلار و نهایت مسجد بو گونكی دورومونا گلیب چاتدی.