دونیانی نئجه گؤرسن ائلهدیر !
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی

![]() |
||
اینسانین دونیایا اولان باخیشیدیر كی اونو گلهجكده نهلره قادیر اولدوغونا ایمكان یارالدیر. بیر جزیرهیه باشماق ساتماق اوچون گؤندریلن ایكی ساتیجینین احوالاتینی چوخوز بیلیرسیز. ایكی ساتیجی جزیرهیه چاتیب كیمسهنین باشماق گئیمدیگینی گؤرونجه حیرتدن دونوب قالیرلار. ساتیجیلاردان بیری درحال مركز مودیره خبر گؤندریر: "صاباح ائوه دؤنورم، بورادا كیمسه باشماق گئیمیر!" ایكینجی ساتیجی همان واقعیتین قارشیسیندا هیجانلانیر. درحال مركز مودیره زنگ ائدیر: "لوطفاً منه 10 مین جوت باشماق گؤندرین. بوراداكی هر كسین باشماغا احتیاجی وار!" اونوتمایین؛ یاخشی باشلایان هر شئی، یاخشیدیر... |
سیز نئجه بیر اینسانسیز؟ (شخصیت تئستی)
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی

![]() |
||
سیز نئجه بیر اینسانسیز؟ بونو بیلمك اوچون بو تئستی جاوابلایین و اله گلن نتیجه اوزوندن اؤزوزو داها یاخشی تانی یین. شخصیت تئستی سیزه موختلیف روحی وضعیتلرین تصویری تقدیم اولونور. اگر بو وضعیت سیزه داها چوخ خاصدیرسا - 2 نومره، اگر هردن بیر اولورسا 1 نومره، هئچ اویغون گلمیرسه 0 نومره ایله نومره وئرین. نتیجهنی بو اساسدا حئسابلایین: جاوابیز «اویغون» اولسا 2 نومره وئرین جاوابیز «او قدر ده اویغون دئییل» اولسا 1 نومره وئرین جاوابیز «هئچ اویغون دئییل» 0 نومره وئرین
1. اؤزومده امینیّت احساس ائتمیرم. 2. چوخ واخت هئچ یئره اوزوم قیزاریر. 3. ناراحات یاتیرام. 4. تئز روحداندوشورم . (نا اومید اولورام) 5. فیكریمه گتیردیگیم خوشا گلمزلیكلردن ناراحات اولورام . 6. چتینلیكلر منی قورخودور . 7. قصورلاریمی (كمبودلاریم) چك-چئویر ائتمگی سئویرم . 8. منی ایناندیرماق آساندیر. 9. بدگومانام، هر شئیدن شوبههلنیرم. 10. گؤزلهمك منه آغیر گلیر. 11. یولونو تاپماق مومكون اولان وضعیتلر, چوخ واخت منه چیخیلماز گلیر. 12. خوشا گلمز حادثهلر منی مأیوس ائدیر، روحدان دوشورم . 13. بؤیوك خوشا گلمزلیكلر زامانی كیفایت قدر سبب اولمادان اؤزومو گوناهلاندیرماغا مئیلیم اولور. 14. شانسسیزلیق و اوغورسوزلوقلار منه هئچ نه اؤیرتمیر. 15. چوخ واخت موباریزهدن ایمتینا ائدیرم، چونكی معناسی یوخدور. 16. چوخ واخت اؤزومو كؤمكسیز حیس ائدیرم . 17. هردن مأیوس اولورام. 18. چتینلیكلر قارشیسیندا اؤزومو ایتیریرم، آوارا قالیرام. 19. حیاتیمین چتین آنلاریندا هردن اؤزومو اوشاق كیمی آپاریرام كی، منه رحملری گلسین. 20. حساب ائدیرم كی، شخصیتیمدهكی قصورلار دوزهلن دئییل. 21. سون سؤز سؤیلمك حاقینی اؤزومده ساخلاییرام. 22. چوخ واخت صؤحبت زامانی یولداشیمین سؤزونو كسیرم . 23. منی غضبلندیرمك راحاتدیر. 24. باشقالاریندان ایراد توتماغی سئویرم . 25. باشقالارینا زور دئمگی سئویرم. 26. آزا قانع اولمورام، داها چوخ ایستییرم . 27. غضبلننده اؤزومو چتین اله آلیرام. 28. ایداره ائتمگی تابع اولماغا ترجیح وئریرم. 29. ژئستلریم (حركتلریم) كسكین و كوبوددور . 30. اینتیقام آلانام. 31. عادتلریمی دگیشمك منیم اوچون چتیندیر. 32. دیقّتیمی بیر ایشدن باشقاسینا یؤنلتمك آسان دئییل. 33. هر بیر یئنیلیگه احتیاطلا یاناشیرام. 34. منی فیكریمدن دؤندرمك چتیندیر. 35. آزاد اولونماسی گركن فیكیرلر چوخ واخت بئینیمدن چیخمیر. 36. اینسانلارلا اونسیّت قورماق آسان اولمور. 37. برنامهنین حتی اهمیّتسیز درجهده پوزولماسی منی مأیوس ائدیر. 38. چوخ واخت كؤنز اولورام. 39. ریسكه هوسیم اولمور. 40. قرار قویدوغوم گون برنامهسیندن كنارا چیخمالار منه كسكین تأثیر ائلیر .
نتیجهلرین ایشلنیلمهسی: هر گروه سوآللار اوچون نومرهلری حسابلایین: 1. (1-10) – عصبی 2. (11-20) – اومیدسیز 3. (21-30) – تهاجوملی 4. (31-40) – سرت و مؤحكم
نومرهلرین دَیَرلندیریلمهسی و تفسیری: 1. عصبیلیك: 0-7 نومره : عصبیلیك یوخدور 8-14 نومره : اورتا عصبیلیك 15-20 نومره : حددن آرتیق عصبیلیك
2. اومیدسیزلیك: 0-7 نومره : اؤزونه ارزیش قاییل دئییل، اوغورسوزلوقلارا داواملیدیر، چتینلیكلردن قورخمور 8-14 نومره : متوسیط حالدا اومیدسیزدیر 15-20 نومره : اؤزونه آز ارزیش ارزیش قاییل اولور، چتینلیكلردن قاچیر، اوغورسوزلوقلاردان قورخور، نا اومیددیر.
3. تهاجوملی اولماق: 0-7 نومره : سیز ساكیت و تمكینلیسیز 8-14 نومره : تهاجوملی اولماغین اورتا حدی 15-20 نومره : سیز تهاجوملیسیز، تمكینلی دئییلسیز، اینسانلارلا ایشلهمكده و اونسیّت قورماقدا چتینلیك چكیرسیز.
4. سرت و دگیشمز اولماق: 0-7 نومره : سرتلیك یوخدور، بیر ایشدن آیریسینا راحات كئچیر. 8-14 نومره : متوسیط سویّهده سرتلیك. 15-20 نومره : یوخاری حدده سرتلیك. دولانیشی، باخیشلاری و اینانجلارینی, حتی اونلار واقعیّتلرله اویغون و موناسیب اولماسا دا دگیشمز. اونا ایش و عاییلهسینده دگیشیكلیكلر ائتمك اولماز |
اوشاقلیق خاطیرهلری
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین

![]() |
||
چوخ آز آدام ائلیه بیلر یاشاییشین ایلكین ایللرین یادینا سالسین. چون بو زامان هله بئیینین او گوجو یوخدور كی بیلگیلری عصبی مودئللری كیمی -كی همان خاطیرهلر اولور- ساخلاسین. دونن ایتیب اوشاقلار بیلگیلری, معنایی حافیظهده ساخلارلار, بونا گؤره هر نه كی احتیاجلاری وار, مثلاً آتا و آنانی تانیماغی لحظهده یادلارینا سالارلار. ایكی یاشدان دؤرد یاشا قدر اوشاقلاردا حادیثه حافیظهسی فعّاللاشار. بو حافیظهنین وظیفهسی بودور كی بیر حادیثهنین جوزئیّاتین ثبت ائلهسین. بو خاطیرهلر بئیینین سطحی قابیغیندا یا همان كورتئكسده ساخلانیلیر. گؤرمه كورتئكسی بئیینین دالی طرفینده و ائشیتمه كورتئكسی بئیینین ایكی طرفینده یئرلهشیب و بو بؤلوملرین هامیسی هیپوكامپ وسیلهسی ایله بیر-بیرلرینه باغلانیرلار. حقیقتده هیپوكامپ بو بؤلوملرین هر بیریندن گلن بیلگیلری بیر-بیرینین كنارینا قویماقلا, بئیینده عصبی مودئلی ثبت ائلیر كی اونون هر بیر بؤلومونده بیر خاطیره ثبت اولوب. ایكی یاشدان قاباغا قدر هیپوكامپین گوجو چاتماز كی بئیین كورتئكسینین موختلیف بؤلوملریندن گلن بیلگیلری بیر-بیرینه باغلاسین. بونا گؤره بو یاشداكی حادیثهلری یادا سالماق اولماز. ایكی یاشدان دؤرد یاشا قدر هیپوكامپ فعّال اولار و یاواش-یاواش اوشاق, ائلیه بیلر بیلگیلری عصبی مودئللر كیمی بئیینینده ثبت ائلهسین. اوشاق, اطرافینداكی دونیانی و ایلكین مفهوملاری اؤرگهشن زامان, داها چوخ معنایی حافیظهدن ایستیفاده ائلیر و بونا گؤره حادیثه حافیظهسی بوروشوق و غیری فعال اولور. یاشاییشین ایلك ایللرینده هدف, معنایی بیلگیلری اله گتیرمكدیر و بونا گؤره حادیثه حافیظهسیندن ایستیفاده ائلهمگه ضرورت یوخدور. و بونو دا بیلمهلیییك كی معنایی و حادیثه حافیظهسیندن عئینی زاماندا ایستیفاده ائلهمك, اونلارا اثر قویار. موحقیقلرین چوخو بئله اینانیر كی اوشاقلیقداكی یاددان چیخارتما, باعیث اولار كی اونلار بؤیوگندن سونرا, اوشاقلیق خاطیرهلرینی یادا سالا بیلمیهسیز. حقیقتده بئله نظره گلیر كی زامان كئچدیكجه اوشاقلیق خاطیرهلرینی یاددان چیخاردیریق. بو نظریه اساسیندا بیز اینسانلار یاشیمیز آرتدیقجا دؤرد یاشدان آشاغیداكی خاطیرهلری یاددان چیخاردیریق و بو دؤرهدن تكجه نئچه ثابیت خاطیره ذهنیمیزده قالیر و بو كشف نیشان وئریر كی اوشاقلیق خاطیرهلرین جینسی, حادیثه حافیظهسی جینسیندن دئییل و بو باعیث اولور بو خاطیرهلردن, ذهنده هئچ بیر عصبی مودئل قالماسین. |
ایمام صادق (ع) فیقهی نیظامیندا عقلین جایگاهی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین

![]() |
||
ایمام صادق (ع) فیقهی نیظامیندا عقلین جایگاهی ایمام صادق(ع)-ین 34 ایللیك ایمامتینین چوخ قیسمتی اُمویلرین ییخیلماسی و عباسیلرین اینقیلابا بنزر قالخیشیاینن بیر زماندایدی؛ بونا خاطیر ایمام صادق (ع) اوچون چوخ موناسیب فورصت ایدی كی آتالارینین واسیطهسیاینن پئیغمبردن چاتان معاریفین نشرینه ایقدام ائلهسین. و بئله ده اولدو و ایسلامی معاریفدن چوخ ارزیشلی گنجینه یاراندی. ایمام صادق (ع) –دن قالان چوخلو فیقهی اثرلرین ایبتیدایی تحلیلیاینن باشا توشه بیلیریك كی نییه شیعهلر اوچ قرن قاباق اوصولِ فیقه علمینه موراجیعه ائلهمیردیلر. بونون تكجه عیلّتی ایمامین دسترسده اولماغیایدی، بیر امر كی باعیث اولموشدو شیعهلر سوآللارینی –لااقل او دوراندا- ایمامدان سوروشوردولار و جوابلارین اله گتیریردیلر. بو پدیده احكامدا شكّین آرادان آپارماسیندان علاوه كی بو اؤزو برائت، ایستیصحاب، تخییر و احتیاط كیمی عملیّه اصللرین یارانماسینا سبب اولور، واقعده احكامدا ظنلرینده قاباغین آلیردی. بو اسادا ایمام صادق (ع) فیقهینده احكامدا شك بارهسینده تأكید گؤرمك اولمور. بونا باخمایاراق كی موضوعلاردا شك ائلهمك بارهسینده چوخلو ریوایتلر وار كی اونون علاجینی شكّلی امرین ایستیصحابین تانیتدیریب. آما فیقه دونیاسیندان ائشیكده یعنی اسلامی كلام حوزهسینده ایسلامی معاریفین و ایسلامین حقانیتینین ایثباتیندا عقلین نقشینه چوخ تأكیدی وار. مشهوردور كی ایمام صادق (ع) اؤز شاگیردلرینی ایسلامین موختلیف علملرینده تخصّوصی صورتده تربیت ائدیردی تا لازیم اولاق وقت اونلاردان موناظیره اوچون بهره آپارسین. كولیّتده، او زامان موخالیف فیقهی محفیللرده عقلین راییج اولان ایكی جور كاركردینی، نقد ائدیردی. بو ایكی جور ظاهیرده عقلی كاركرد بئلهایدیلر: مورسله مصلحتلر و قیاس. مورسله مصلحتلر واقعده او مصلحتلر و مفسدهلریدیلر كی شریعتده اونلاردان بحث اولمامیشدی و ایصطیلاحاً هئچ جوزیی یا كولّی اصله موستند و موقیّد اولمامیشدیلار بلكه باشینا قالمیشدیلار. بو تعریفده جوزیی اصلدن منظور ایجتهادی خاص دلیلدیر كی بیر خاص فیقهی موضوعنون بارهسینده كاراییسی وار و كولّی اصلدن منظور، ایجتهادی عام یا موطلق دلیلدیر كی خاص دلیل اولمایاندا ایشه گلر. بو مصلحتلر و مفسدهلری چوخراق محلی امیرلر و حاكیملر موختلیف قاباغا گلن موقعیّتلرده ایشلهدیردیلر. البته بو امرلرین شرطی بو ایدی كی كیتاب و سونّتینن موخالیف اولماسین كی طبیعتاً اونون مؤحرز اولماسی ایجتهادی دلیللرین اولماماسیاینن كامیلاً مومكونایدی. شاید ایمامین موخالیف فقیهلر طرفیندن بو مصلحتلر و مفسدهلرین تشخیصیاینن، موخالیف اولماسینی فیقهی باخیمدان یوخ بلكه او حضرتین جور حاكمیتی یا اونلارین طاغوت آدلاندیردیغی حوكومته خاص باخیشی بیلمك اولا. هرچند ایمام فیقهی بوعددا دا بو امره قاییل دئییلدی كی حؤكمون تنجیز و فعلی اولماسینا باعیث اولان مصالح و مفاسدین تشخیصی راحات اله گلندیر. برعكس اونلارین آللاهدان و اونون رسولوندان و سونراكی مرحلهده اولوالامردن محض تبعیّت ائتمك بوتون تأكیدلری، بونو چاتدیریردی كی عمللرین مصالح و مفسدهلرینی تشخیص وئرمك غیر قابل وصف صورتده چتیندیر. شاید ایمامین موخالیفتینی بوجور جمعبندلیق ائلهمك اولا كی اگر طاغوت حوكومتی اولماسایدی و حوكومت او حضرت و اونلارین كؤمكلرینین الینده اولسایدی، اوندا تصوّور ائتمك اولاردی كی ایمام مورسله مصلحتلری بخشینی یئنیدن تعریفلهردیلر. آما ایمامین قیاسا منفی باخیشی كامیلاً آیدیندیر. اونلار منصوصالعله اولان قیاسین حوجیّتینی قبول ائلهمیردیلر. البته قیاسا بو خاص باخیش كی واقعده «مشبهٌ به»-ین حؤكمونو «مشبه» اوچون تعمیم وئرمهسینه خاطیر بیر جوزیی امرین آیری جوزیی امرده اوخشاتماسیایدی، گاهدان ایمامین لاب یاخین آداملارین تعجوبلندیریردی. آما ایمامین كؤمكلرینه بو امر كامیلاً آیدینایدی كی ایمام «مستنبطالعله» قیاسین آلتینا كی موجتهید فقیه اؤزو حؤكمون مناطین ایستیخراج ائدیردی، گئتمزدی. |
ایمام موسی كاظم (ع) شهادتی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین

![]() |
||
رجبین 25 موصادیفدی ایمام موسی كاظم (ع) شهادت گونو ایله. |