حیرت و قورخو رومانی چاپ اولدو
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : عمومی
+0 به یه ن
حیرت و قورخو رومانی تبریزده نباتی نشریاتی طرفیندن یاییلدی.
آتاسی‌نین دیپلومات وظیفه‌سی داشیدیغینا گؤره اوشاقلیغینی ژاپندا سووموش بلژیكلی قیز آمئلی، عالی تحصیلاتینیآلاندان سونرا 1990-جی ایلین اوّل‌لرنده بؤیوك بیر شركتده ایشله‌مك اوچون ژاپنا گئدیر. او چوخلو تستلردن سونرا شركت طرفیندن ایشه قبول اولونور. آما فرهنگلر آراسینداكی فرق اونون باشینا چوخلو بلالار آچیر. او گون دوغار اؤلكه‌سی‌نین عجیب غریب قایدا قانونلاری قارشیسیندا حیرت ایچینده، ایشه قبول اولوندوغو شركتده چوخ آز بیر زماندا توالئت تمیزله‌مك وظیفه‌سی سویّه‌سینه قدر تنزّل ائدیر.بو بلالارین هامیسی‌نین آرخاسیندا دا آمئلی‌نین چوخ سئویدیگی خانیم فوبوكی دایانیب.
حقیقته سؤیكنن ماجرانین یئر به یئرینده شرقله غرب آراسینداكی تضاد و ضدیّت دقت مركزینده‌دیر و فرهنگلر آراسینداكی آنلاشیلمازلیق چوخ دقیق اولاراق طنز قالبیندا تنقیده چكیلیر.
بو رومان 1999-جو ایلینده فرانسه ادبی آكادمیسی‌نین اَن یاخشی رومان جایزه‌سینی قازانیب.
كتابی یئندیر
سرطان نئجه یارانیر؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : ساغلاملیق
+0 به یه ن
سرطان نئجه یارانیر؟
دخانیات مصرفی، ماوراءبنفش اشعه‌سی معرضینده اولماق و یاشلانماق، سرطانا مبتلا اولماق احتمالینی چوخالدیر.
سلّول‌لارین غیر طبیعی و حددن آرتیق بؤیومه‌سینه تومور دئییلیر كی بدخیم‌ده اولا بیلر خوش خیم‌ده. بو آرادا بیر سئری سلول‌لارین كنترلدان خارج بؤیومه‌سینه یا همان بدخیم تومورلارا سرطان دئییلیر.
سرطان، لنفاتیك سیستمی ایله‌ده منتقل اولار. لنفاتیك نورمال اولاراق بدنین عفونتینی آرادان آپارماق اوچون بدنده فعالیّت ائلیر. بو سیستم بدنین باشا باشیندا بیر- بیرینه باغلی دامار و وزلردن تشكیل تاپیر.
سرطانا ایندی‌یه قدر دقیق علّت تاپیلماییب آما مطالعه‌لر بو ناخوشلوقدا تأثیرلی اولان جنس، یاش و ژنتیك كیمی سایسیز فاكتورلارین اولدغونو گؤرسدیر.
سرطان توخومالاری دوزلدن سلول‌لاردان یارانار. توخومالار بدن اندامینی یارادیر. نورمال حالدا سلول‌لار بدنین احتیاجی قدر تازا سلول‌لار دوزلتمك اوچون پارچالانیب بؤیویرلر آما بو گئدیش بعضاً مختل اولار. یعنی تازا سلول‌لار بدنین احتیاجی اولمادان تولید اولارلار و عینی حالدا اوّلكی سول‌لارین آرادان گئتمه‌مه‌سی بدنین او قسمتینده تومورون یارانماسینا سبب اولار. بو یارانان تومور بدخیم و یا خوش خیم اولا بیلر.
خوش خیم تومورلار
خوش خیم تومورلار سرطان آدلانمیرلار و چوخ آز جانی خطرلری اولا بیلر. اونلاری جراحلیقلا گؤتورمك اولار و تازادان بؤیومزلر. بئله‌نچی تومورلار بدنین او بیری طرفلرینه یاییلماز و قونشو بتوخومالارا دا حمله ائله‌مزلر.
بدخیم تومورلار و یا سرطان
بدخیم تومورلار خطرلیدیلر و معمولاً جان آلارلر. اكثراً اونلاری چیخارتماق اولار آما تازادان بؤیویرلر.
بو تومورلارین سلول‌لاری مجاور توخومالارا و انداملارا حمله ائله‌ییب صدمه وورارلار. بدخیم سلول‌لار بیر قسمتدن بدنین آیری قسمتلرینه داغیلا بیلرلر. سرطانلی سلول‌لار اصلی توموردان آیریلیب قان جریانینا و یا لنفاوی سیستمینه داخل اولارلار. بئله‌لیكله بو سلول‌لار آیری انداما حمله ائله‌ییب اوردا سرطان تومورلاری یارادارلار كی اونا سرطان یاییلماسی و یا متاستاز دئییلیر.
سرطانلارین آدلاری چوخراق اونلارین تشكیل تاپدیغی انداملار اساسیندا وئریلیب. مثال اوچون جیگر سرطانی جیگرده یارانار. لنفوم سرطانی لنفاوی سیستمی و قاندا یارانان سرطانا و قانین آغ گلوبول‌لاریندا یارانان سرطانا دا لوسمی دئییلیر.
سرطان بدنین آیری قسمتینه یاییلیب تازا تومور دوزلدنده ده، تازا یارانان تومورون سلول‌لاری همان آنا تومورون سلول‌لاری اولور. مثلاً پروستات سرطانی سوموكلره ده یاییلسا سوموكلرده یارانان تومورلار همان پروستات سلول‌لاریدیر و اونا سوموك سرطانی آدی وئریلمز. اونون معالجه‌سی‌ده پروستات سرطانین درمانی ایله اولار.
چوخ واخت سرطانین علّتینی بیلمك اولمور آما تحقیقلر، بللی خطر عامل‌لری‌نین سرطانا مبتلا اولماق احتمالینی چوخالتماسینی گؤستریر.
عامل‌لرین چوخوندان چكینمك اولار آما وراثتی عاملین الیندن قاچماق اولماز.
بو ناخوشلوق سرایت ائله‌ین دئییل آما بعضی ویروسلار و باكتری‌لر اونا مبتلا اولماق احتمالینی چوخالدا بیلر. بو آرادا اولا بیلر چوخلو سرطان عامل‌لری بیر نفرده اولسون آما او بو ناخوشلوغا مبتلا اولماسین و بعضی انسانلار داها حساس اولارلار و تئز مبتلا اولارلار.
دخانیات مصرفی، ماوراءبنفش اشعه‌سی معرضینده اولماق و یاشلانماق، سرطانا مبتلا اولماق احتمالینی چوخالدیر.
كؤنز اوشاقلار
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
كؤنز اوشاقلار
اوشاقلارین سؤزه باخماماغی والدینین مهم مسأله‌لریندن ساییلیر. اوشاق روانشناسلاری‌نین نظرینجه، ظاهرده كؤنزلیك كیمی گؤرونن رفتارلارین هامیسی‌دا چتین مسأله ساییلمیر.
اوشاقلارین مختلف بؤیومه زمانلارینی تانیماق، اونلارین عمل‌لرینی داها یاخشی تانیماغا سبب اولار. حقیقتده اوشاغین سؤزه باخماماغینی هر یاشدا كؤنزلیك آدلاندیرماق اولماز. اریكسون روانشناسلیق نظریه‌سینه گؤره، ایكی یاشلا اوچ یاش آراسی، اوشاقلارین مستقل اولماق زمانلاریدیر. بو یاشلاردا اوشاق سرعتله بویویر و بو فعالیتلر اوشاغین قدرت نشانه‌سی ساییلیر. بو اوزدن اوشاق استقلال و خود مختارلیق دالیسیجا اولور.
اوشاغین بو یاشداكی گوجلری اونو خودمختارلیق رفتارلاری بروزا وئرمگه سوق وئرر. مثلاً اؤز اطرافینی آختارار، آتیلیب دوشر، نئچه آددیم آتار و نئچه كلمه سؤز دانیشار. بو اوزدن بو یاشداكی اوشاقلاردا خودمختارلیق و هویّت آختارماق لاپ یوخاری حدّینه چاتار و اونلاردا كؤنزلیك كاملا طبیعیدیر. مگر غیر طبیعی حالدا باش وئره.
بعضاً بؤیوكلر اوشاقلارین قورخماسینی كؤنزلیكله سهو سالیرلار. آما نظرده آلماق لازمدیر كی اوشاقلار دا بؤیوكلره تای قورخدوقلاری یئردن قاچارلار و اورا یاخینلاشماقدان چكینرلر.
اوشاقلارین ذاتی خصوصیّتلری اونلاری كؤنزلیگینده ده تأثیرلیدیر. بعضی اوشاقلار او بیریلره نسبت داها چوخ داعواچیل اولورلار. بو اوشاقلار دوغوم آنیندان قرارسیز اولورلار و بیر بالاجا محرّكین قارشیسیندا آراملیق حالیندان جیغان ویغانلیغا چاتیرلار. آما ذاتی تفاوتلره رغماً اوشاقلارین كؤنزلیگی داها چوخ تربیته باغلیدیر و چوخ آز ژنیتیكه مربوط اولور. ائله بونا گؤره تربیت یوللاری و اطراف عامل‌لری كنترل ائله‌مكله بو مشكلین قاباغینی آلماق اولار.
كؤنز اولشاقلارین علامتلری هانسیلاردیر؟
1ـ تئز حرصلنیرلر.
2ـ بؤیوكلره جواب قایتاریرلار.
3ـ بؤیوكلرین ایستكلریه قاباغیندا فعال شكلده دایانیرلار و قانونلارا بویون وئرمیرلر.
4ـ آیریلارین اینجیتمك اوچون عمداً بعضی ایشلر گؤرورلر.
5ـ اؤز رفتار و سهولرینه گؤره اؤزگه‌نی دانلیرلار.
6ـ تئز انیجییَندیلر و اطرافداكیلاردان تئز ـ تئز كوسرلر.
7ـ حرصلی و غضبلیدیلر.
8ـ كینه‌لی و انتقام آلاندیلار.
دئدیكلریمه اساساً دوزگون تربیت، اوشاقلارین كؤنزلیگینی آزالدا بیلر و سیز والدین اوشاقلارین سؤزه باخماماق و كؤنزلیكلرینی بیر سئری تكنیكلرله آرادان آپارا بیلرسیز:
• اوشاغیزا آرتیق محبت ائله‌یین. اوشاقلار بعضاً دقت مركزینده اولماق اوچون غیر سالم رفتارلارا ال وورورلار.
• اوشاقلارا اؤزلرین آراملاتماغی اؤیرَدین. اوشاقلار و مخصوصاً كؤنز اوشاقلار تئز ـ تئز قرارسیزلاشارلار. اونلاری بیر اویونجاغا و یا ایستی پتویا دلبسته ائله‌مكله، اؤزونو نئجه آراملاتماغی اونا اؤیرده بیلرسیز.
• اوشاغین یاخشی ایشلرینی یادا سالین. هر رفتاری دقّت مركزینده ساخلاماق اونون دواملی اولماسینا سبب اولدوغونا گؤره نه یاخشی كی اوشاغین پیس عمل‌لری‌نین یئرینه یاخشی رفتارلاینا دقّت ائده‌سیز. هر بیر نا صحیح رفتارا دقت یئتیرمه‌مكله اونون آرادان گئتمه‌سینه سبب اولا بیلرسیز.
• والدینین رفتاری قاباقجادان بللی اولمالیدیر. اوشاغین بللی رفتاری قاباغیندا آتا ـ آنانین ثابت عكس العملی اولماسا اوشاق گیج قالار. مثلاً اوشاغین بیر پیس رفتاری قاباغیندا بیر دفعه گولمك و بیر آیری دفعه حرصلنمك اونو گیج قویار.
والدینین رفتارلاری‌نین هماهنگ اولماسی‌دا اونلارین عكس‌العمل‌لری‌نین قاباقجادان بللی اولماسی قدر اهمیّتلیدیر. آتا ـ آنانین عكس‌العمل‌لری‌نین نا هماهنگ اولماسی اوشاغین كؤنزلیگینه سبب اولا بیلر.
• اوشاغا امر وئرمك یئرینه خواهش ائله‌مگی اؤیرَدین. اوشاقلار چوخ تئز اؤیرَنرلر و والدینین رفتاریندان اولگو گؤتوررلر. اونلارین یانیندا ادبلی و معرفتلی دانیشماغین چوخ یوخاری تأثیری وار.
اوشاقلارا امر وئرمك یئرینه اولاردان اقتدارلا خواهش ائله‌سز اوندان امر وئرمك یئرینه خواهش ائله‌مگی‌ده گؤزله‌یه بیلرسیز.
• اوشاقلارا همكارلیغی و مسئولیت قبول ائله‌مگی اؤیرَدین. بو ایش اوچون مختلف یاشلاردا اونلارا مناسب مسئولیت تاپیشیرین.
جبران ائله‌مگین لازملیگی، بعضی ایشلرین جبران اولماق قابلیّتی‌نین اولماماغینی و رفتارلارین عینی نتیجه‌سینی اونلارا اؤیرتمك، اونلاری مسئولیّتلی و همكارلیق روحیّه‌سینه مالك بیر اوشاق ائلر.
اونلارا بو مضموندا ناغیل‌لار تعریفله‌مك‌ده فایدالیدیر آما اونلاری، یاشلارینا مناسب فعالیّتده شركت وئرمگین داها آرتیق تأثیری وار.
روس قیزین گؤزلری انسانلارین داخلی اورگانلارینی گؤرور!
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : تكنولوژی
+0 به یه ن
روس قیزین گؤزلری انسانلارین داخلی اورگانلارینی گؤرور!
X اشعه‌سی‌نین آلمانلی بیر عالم طرفیندن كشف اولونماسیندان 100 ایل سونرا ایندی ناتاشا آدلی روس قیزی‌نین گؤزلری‌نین X اشعه‌سی گوجونه مالك اولماسی دكترلری تعجبلندیریب. او انسانلارین داخلی اورگانلارین گؤرمك ادعاسینی ائلیر.
پراودا یازیر: Natasha Demkina ادعا ائلیر گؤزلرینده اولان اشعه‌نین كؤمگی ایله انسانلارین داخلی اورگانلارینی گؤرور و اونلاردا اولان خسته‌لیكلری و یا سینیقلاری تشخیص وئره بیلیر.
او ۱۹۸۷ ایلینده موسكودا دنیایا گلدی و ایندی موسكو مریض‌خاناسیندا خاص ناخوشلوقلارین تشخیصی مركزینده ایشله‌ییر.
ناتاشا دنیانین هر طرفیندن روسیه‌یه گئدن دكترلرین تعجبلی باخیشلاری قاباغیندا دئدی: «آناملا بیرلیكده اوتورموشدوق كی بیردن بیره گؤزلریمین آیری جور گؤرمه‌سینه متوجّه اولدوم. حیرت ایچینده آنامین داخلی اورگانلاری‌نین نئجه ایشله‌دیگینی گؤردوم. بو مسأله‌نی تئز آناما دئدیم. او گوندن بویانا من انسانلارین بدنینی عادی صورتده گؤرمورم چونكی نئچه ثانیه‌لیگه اونلارین داخلی اورگانلارینی رنگلی صورتده گؤرورم. من اؤزوم بونا طبّی باخیش آدی وئریرم».
بو قیزین ادعالاری همیشه‌ده دوز اولمور. مثلاً لندنده كریس استیل آدلی بیر طبیبه اوندا نئچه ناخوشلوغون اودوغونو او جمله‌دن بؤیرك داشی اولدوغونو دئمیشدی آما دكتر استیلین دقیق تحلیل و آزمایشلریندن سونرا بو ادعالارین هامیسی‌نین یالان اولدوغو اورتایا چیخدی.
آیری كوره‌لرده جانلی موجودون اولماغینی قرآن تأیید ائلیرمی؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : تكنولوژی
+0 به یه ن
آیری كوره‌لرده جانلی موجودون اولماغینی قرآن تأیید ائلیرمی؟
روایتلرده بیرینجی گؤی او بیری گؤیلرله مقایسه‌ده، اوزویون بیابانا اولان نسبتی كیمی اولدوغو دئییلیب.
الله‌ین خلقتینده نظمسیزلیك گؤرمك اولمور، الله‌ین بوتون یاراتدیقلاری نظم اوزو ایله‌دیر. عالملر گونون و یا آیین هانسی نقطه‌ده و نه زمان توتولدوغونو قاباقجادان بیلیرلر. بو ایش اوچون نجوم عالملری‌نین فالچی اولماسی لازم دئییل بلكه اونلار موجود اولان نظم اساسیندا بو زمانلاری حسابلاییرلار. قرآن كریم بو نظم باره‌ده بویورور: «مَّا تَرَی فِی خَلْقِ الرَّحْمَنِ مِن تَفَاوُتٍ فَارْجِعِ الْبَصَرَ هَلْ تَرَی مِن فُطُورٍ» یعنی: رحمانین یاراتماسیندا هئچ نظمسیزلیك گؤرمورسن، پس گؤزونو چئویر. بیر نقصان گؤرورسن‌می؟ (الملك 3)
یئددی گؤیون وارلیغی باره‌ده چوخلو آیه‌لر وار آما مفسّرلرین نظری بو باره‌ده ایكی جوردور:
بیر عدّه‌سی دئییر یئددی گؤیدن منظور واقعاً یئددی گؤیدور و بوتون كهكشانلار و البته بیزیم گونش منظومه‌سی‌ده اونون ایچینده بیرینجی گؤی حسابلانیر.
آما او بیری مفسّرلرین نظرینه گؤره یئددیدن منظور 7 عددی یوخ بلكه چوخلوق و كثرت آنلامیدیر.
روایتلرده بیرینجی گؤی او بیری گؤیلرله مقایسه‌ده، اوزویون بیابانا اولان نسبتی كیمی اولدوغو دئییلیب. حقیقتده بو حدیثین معناسی بودور كی گؤرونه بیلن بو گؤی همان اوزویون تاییدیر.
انسانین ذهنینی اؤزونه مشغول ائله‌ین سؤال‌لارین بیری‌ده بودور: گؤره‌سن وارلیقدا و آیری كوره‌لرده بیزدن سونرا آیری جانلی‌دا وار؟ بو چوخ جذّاب و گؤزل سؤالدیر.
قرآن كریمین یازدیغینا اساساً بئله موجودلار وار. قرآندا یازیلان «دابّه» سؤزو، وجودوندا سو اولان موجود آنلامیندادیر كی آیری كوره‌لرده حتماً وار آما نئجه‌لیگینی بیلمیریك.
ایندی بیز یئرین سطحینده اوللاركن یئر دقیقه‌ده 20 كیلومتر سرعتله اؤز باشینا دولانیر و الله تعالی قرآن كریمده بونون اؤز نشانه‌لریندن اولدوغونو بیان ائلیر. نماز واختلاریمیز دا ائله بو دولانما اساسیندا تنظیم اولوب. آما بیز بعضاً بونلارا دقّت یئتیرمیریك و الله‌ین آیه‌لری‌نین كناریندا قیدسیز گئچیریك.
قرآن بویورو: إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَوَاتِ وَالأرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ لَآیَاتٍ لاِولِی الاْءَلْبَابِ، حقیقتاً گؤیلرین و یئرین یارانیشیندا و گئجه گوندوزون اختلافیندا عاغیل صاحبلری اوچون علامتلر وار» الله تعالی بویورمور جماعت اوچون بلكه بویورو عاغیل صاحبلری اوچون. چونكی بعضاً 70 ایل یاشامیش آما 7 دقیقه دوشونمه‌میش انسانلار وار.
یئر اؤز باشینا دولانماقدان علاوه ثانیه‌ده 30 كیلومتر سرعت ایله گونشین دؤره‌سینه دولانیر و بو آرادا گونش‌ده اؤز منظومه‌سی ایله بیرلیكده ثانیه‌ده 240 كیلومتر سرعتله اؤز باشینا فیرلانیر.
گونش منظومه‌سی‌نین سامان یولو كهكشانیندا بیر دؤر دولانماسی‌دا 225 میلیون ایل چكیر.
انسان بو عظمتی و نظمی گؤرنده «لاحول و لا قوة الا باالله العلی العظیم» دئمكدن باشقا آیری سؤز دئیه بیلمیر.
انسان هله گونش منظومه‌سیندن ائشیگه چیخا بیلمه‌ییب. انسان ایسته‌سه الده اولان امكاناتی ایله گونشدن سونراكی بیرینجی اولدوزا گئتسین، آپولو ایله بیر میلیون ایل چكر.
ایشیق سرعتی ایله ده اؤلچسك بیزیم سونراكی اولدوزلا 4.5 ایشیق ایلی فاصله‌میز وار. یعنی حقیقتده بیز گؤیه باخاندا دنیانین گئچمیشینه باخیریق. بیزیم قونشو كهكشانلا فاصله‌میز ایكی میلیون ایشیق ایلدیر.