گلدوخ، گلدوک یا گلدیک . . .هانسی دوزدور؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : عمومی
+0 به یه ن
گلدوخ، گلدوک یا گلدیک . . .هانسی دوزدور؟
محاوره و مکاتبه (دانیشیق و یازی) دیللری بوتون دیللرده بیر بیرلریندن بیر آز فرقلی اولار. مثلاً فارسلار «آمدم» یازیب دانیشیقدا «اومدم» دئیَرلر. «نان» یازیب «نون» دئیَرلر. بیزیم ده البته دانیشیغا گلنده بوتون شهرلرین لهجه لری بیر بیرلری ایله فرقلی اولور آما مکاتبه دیلی بیردیر. مثلاً بیز تبریزلیلر «گلدیک» دئمک ایسته یَنده «گلدوخ» دئیَریک. اردبیل لیلر بو سؤزو «گلدوک» شکلینده دئیَرلر. آما یازی یازاندا ادبی دیل اولاراق هامی میز قایدا اوزو ایله «گلدیک» یازیریق.
12 بهمن، ناطق نوری‌نین خاطره‌لرینده
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : تاریخ
+0 به یه ن
12 بهمن، ناطق نوری‌نین خاطره‌لرینده
علی اکبر ناطق نوری امام خمینی‌نین (ره) وطنه قاییتماسی گونوندن اوخومالی خاطره‌سی وار. آشاغیدا اونون خلاصه‌سینی یازماغا چالیشمیشیق:
من ... سحر (1357 بهمن آیی‌نین 12) اؤز آبی پیکانیملا مین تختلی مریضخانانین قاباغینا گلدیم . . .مریضخانایا چیخان خیابانین کوچه‌لرینده بیرینده ماشینی پارک ائله‌دیم. هامی‌یا تای حاضرلانان اتوبوسلارلا طیاره میدانینا گئتدیم . . . طیاره میدانین باندیندان سالونا قدر امامی بیر بنز ایله گتیردیلر . . .آتیلیب تریبونو آلدیم و جماعتی امامین دانیشا بیلمه‌سی اوچون بلند گو ایله هدایت ائله‌دیم. . . امام بلیزرین قاباغیندا اوتوردو، احمد آغا دالیسیندا و رفیق دوست‌دا شوفر کیمی اونلارین یانیندا . . .من‌ده تئلسیز اولان توانیر جیپینه مینیب امامین ماشینینا طرف یوللاندیم . . .یول اوستو جمعیته دریا کی دالغالانیردی . . .
برنامه، امامین دانشگاها گلیب اورانین قاباغیندا دانیشماسی و سونرا یولونا دوام ائله‌مه‌سی ایدی. دانشگاها یاخینلاشاندا، دانیشماغین و سابق برنامه‌لرین امکانسیز اولدوغونو بیلدیلر. بونا گؤره برنامه قاریشدی . . . حقیقتاً دئسم بعضی جوانلارین طیاره میدنیندان بهشت زهرایا قدر اللری ماشینین دستگیره‌سینده قیشقیریردیلار، دوز اولاردی . . .
امام، ماشینین ایچینده جماعته ال ترپَدیب محبتینی گؤستریردی بو ایشله ده جماعت داها آرتیق تحریک اولوردو. رفیق دوست دئییر، امام، او آندا ماشیندان یئنمک ایستیردی آما من ماشینین مرکزی قیفیلینی وورموشدوم. امام نه قدر چالیشیردی قاپینی آچا بیلمیردی . . . جماعتین فشاری نتیجه‌سینده ماشین خراب اولموشدو استارت یئمیردی، قیزمیشدی . . . اصلاً عجیب سناریو ایدی. بیردن بیره بیر هلی‌کوپترین گلیب بیزیم یاخینلیغیمیزدا اوتورماسینی گؤردوک . . .ماشینین هلی‌کوپترله فاصله‌سی تقریباً 100 متر اولاردی. امام اولان ماشین، ایته‌له‌‌مکله شاید بیر ساعت یاریم هلی‌کوپتره چاتماسی چکدی . . . یاخشی گولَشَن اولان محمد [رضا] طالقانی، اوردایدی. اوردان قورتولماغا چوخ کؤمک اولدو. جالب بوراسی ایدی کی من بیلزرین اوستونده ایدیم و هلی‌کوپترین‌ده پروانه‌سی فیرلانیردی. اصلاً دقت ائله‌میردیم کی بیردن بیره پروانه باشیمی قوپاردار. هر حالدا بیر جورلوکله امامین ماشینی خلبان طرفیندن هلی‌کوپترین یانینا یئتیشدی. رفیق دوست قاپینی آچاندا یئدیگی ضربه نتیجه‌سینده حالدان گئتدی. اونو آپاردیلار . . .امام‌دا شاگرد طرفینده اوتورموشدو و یئننمزدی. اونون اوچون هلی‌کوپترین ایچینه آتیلیب امامین الیندن یاپیشیب، امامی فرمان دالیسیندان هلی‌کوپترین ایچینه چکدیم. دئدیم آغا باغیشلایین آیری چاره یوخدور. احمد آغا دا هلی‌کوپترین ایچینه آتیلدی . . . خلبان‌دا هوایی نیرودان سرگرد سیدین ایدی . . .خلاصه زحمت ایله هلی‌کوپتر اوچدو . .
نهایتده هلی‌کوپتر آچیق محوطه‌ده یئندی . . . امام جایگاهدا یئر آلدی . . .حضرت امام اؤز تاریخی چیخیشینی باشلادی. من‌ده عبا عمامه‌سیز جماعتی ساکتلشدیرمگه چالیشیردیم. احمد آغا امامین یانیندا عبا عمامه‌سیز اولدوغومون پیس اولدوغونو دئدی. دئدیم: «کیشی بو بلوه شوردا هاردان عبا عمامه تاپیم؟ . . .
امامین دانیشیغی قورتولاندا . . . بیز هلی‌کوپتره چاتمامیش هلی‌کوپتر قالخدی. نه قاباغا یول واریدی نه دالی‌یا . . .معروف قولا گؤره، جنگ مغلوبه اولموشدو. گوجو چوخ اولان او بیرینی توللوردو . . . امامین عمامه‌سی باشیندان دوشدو . . .بو حسّاس آنلاردا جماعتی ایته‌له‌مکدن بیلکلریم ایشدن دوشدو و امامین، آیاق آلتیندا دنیادان گئتمه‌سینه یقین ائله‌ییب مأیوسلوقلا قیشقیردیم: بوشلایین، امامی اؤلدوردوز. امامین نئجه تازادان جایگاها قاییتماسی ایندی‌یه قدر منه قارانلیقدیر . . .اؤزومو جایگاها یئتیردیم. گؤردوم امام اوتوروب و یورقونلوقدان عباسین باشینا چکیب و باشینی حالسیز آشاغی سالیب. شاید امام 20 دقیقه بو حالدا قالدی. نه ائده‌جگیمیزه معطل قالمیشدیق. اوردا ری شهری‌نین نفت شرکتینه مربوط بیر آمبولانس واریدی. آمبولانسین جایگاه قاباغینا گتیریلمه‌سینی ایسته‌دیم . . . احمد آغا امامین الیندن یاپیشیب آمبولانسا میندیلر. یئنه امامین عباسی ایلیشدی. عبانی چکیب دئدیم: آغا عبا ایسته‌میر. امامین عباسینی قولتوغوما ووروب شوفرین یانیندا اوتوروب دئدیم: «گئد». دئدی هارا؟ دئدیم بهشت زهرادان ائشیگه. ماشینین کؤمگینی ووردو و قبر داشلاری‌نین آلچاق اوجاسیندا یولا دوشدو. ماشین آژیر چکیردی و بلند گو ایله دئییردیم: قیراغا چکیلین، عالملرین بیری‌نین حالی قاریشیب اونو مریض خانایا چاتدیرمالی‌ییق. امامین آمبولانسدا اولدوغونو بیلسه ایدلر ماشینی تیکه تیکه ائلردیلر.
بهشت زهرادان چیخاندا، ماشینین بدنه‌سی نرده‌لره داشلارا دَیمکدن ازیلمیشدی. بیر آز تهرانا طرف گئتدیکدن سونرا هلی کوپتر اوستدن آمبولانسی گؤرموشدو و تماماً پالچیق اولان بیر فرعی‌یه یئندی . . . زحمت ایله امامی هلی‌کوپتره میندیردیک. گئده- گئده هارا گئتمگیمیزه معطل قالمیشدیق. احمد آغا جمارانا گئتمگیمیزی ایسته‌دی. جمارانین، داغا یاخین و آغاجلیق اولدوغو اوچون هلی‌کوپتر اوتورا بیلمزدی. خلبان قاییدیب ذوق ایله دئدی: آغا نیروی هوایی‌یا گئدک؟ دئدیم: «بیزین آری یوواسینا آپارماق ایستیرسن؟» . . . بیردن بیره سحر ماشینیمی مریض خانانین یاخینلیغیندا پارک ائله‌دیگیم، ذهنیمه گلدی. هله گؤیدن یئره یئنک، یئرده هارا گئده‌جگیمیز باره‌ده تصمیم توتاریق. خلبانا دئدیم: «سرگرد، مین تختلی بیمارستانا گئده بیلرسن؟» دئدی: «هر هاردا دئسن یئنه‌رم» . . . هلی‌کوپتر مریض‌خانا حیاطیندا یئندی . . . دکتر صدیقی آدیندا بیر طبیب دئدی: آغا منیم پژو ماشینیم وار، گتیریم؟» دئدیم گتیر. او ماشینی هلی‌کوپترین یانینا گتیردی. هلی‌کوپترین قاپیسین آچاندا پرستارلار و دکترلر امامی گؤرمک همان قیشقیرماغا باشلادیلار و اونلارین هجومو ایله بیزیم ایشیمیز قاریشدی. بیر خانیم امامین الینی چکیب آغلیردی. زحمت ایله خانیمی آییردیق. امام، احمد آغا و محمد [رضا] طالقانی ماشینا میندیلر. ماشین یولا دوشدو. من اؤزومو ماشینین سقفینه آتدیم. ماشین یئیین گئدیردی. دئدیم آغا بو جور یئیین گئتمه‌یین. احمد آغا یئرده قالدیغیمی ظن ائلیردی. دئدی: «ائ سنسن؟» دئدیم: «نه فکر ائلیرسن من کی بوشلامارام». شوفر ماشینی ساخلادی من‌ده میندیم.
بیر مدت سونرا، سحر ماشینی ساخلادیغیم کوچه‌یه چاتدیق. دکتردن عذر ایسته‌ییب تشکر ائله‌دیک. امامی پیکان ماشینیما میندیردیم. داها اؤزوم شوفر ایدیم و احمد آغا دا یانیمدا اوتورموشدو. اوچ نفره تهران خیابانلاریندا یولا دوشدوق. خیابانلار بوم بوش ایدی. هامی بهشت زهرادا امامی آختاریردی؛ آما امام، پیکان ایچینده تهرانین خلوت خیابانلاریندایدی. احمد آغا جمارانا گئتمگیمیزی ایسته‌دی. امام بویوردو یوخ. عرض ائله‌دیم آغا گئدک بیزیم ائومیزه. بویوردو یوخ. سوروشدوق پس هارا گئدک. امام بویوردو جناب کشاورزین ائوینه. من قاباقلار بو عایله‌یه بیر منبر گئتمیشدیم و اونلارین امامین قوهوملاریندان اولدوقلاری معروف ایدی. ائولری‌نین آدرسی یوخوموز ایدی . . .
نهایتده سوروشا سوروشا، اندیشه خیابانیندا جناب کشاورزین ائوی قاباغینا چاتدیق . . .قاپینی دؤیدوک. قاپینی قوجا بیر آرواد آچدی. قوجا آرواد آز قالیردی سکته ائله‌سین، یوخودا و یا آییقلیقدا اولدوغونا اینانمیردی. قضیه‌نین نه اولدوغونو بیلمیردی. ائوه گیردیک. امام آشپزخانایا گئدیب بوتون قوهوملارین حالینی سوروشدو. امامین گؤزلری‌نین آلتی یورقونلوقدان گؤوَرمیشدی.
بیز، گون اورتا و ایکینجی نمازی اماملا جماعتله قیلدیق. قوجا آرواد ساده بیر یئمک گتیردی . . . جالب ایدی بوتون علما و استقبال کمیته‌سی امامی ایتیرمیشدیلر و امامین هلی‌کوپتر ایله هارا آپاریلدیغینا نگران ایدیلر. آغانی رژیم آپارماسیندان قورخوردولار. بو نهضت آزادی‌لیلار [بختار] دولتی طریقی ایله سوراقلاشمیشدیلار. ساواک مین تختلی مریض‌خانا و نقره‌ای بیر پژویا مینمه‌سیندن خبرلی اولدوقلاری و سونرا ایزلرینی ایتیردیکلرینی دئمیشدی. ساواکین دا بیزیم ایزیمیزی ایتیرمه‌سی عجیب ایدی. بونا گؤره احمد آغا استقبال کمیته‌سینه زنگ ووردو . . .یادیمدان چیخماز، امامین رحلتیندن سونرا مرحوم حاج احمد آغا منه دئدی: جناب ناطق، سیز امامین گلدیگینده ده اونلارلا بیرلیکده ایدیز و ازدحام ایچینده باشیزدان عمامه دوشدو، امامین رحلتی و دفنینده ده حاضر ایدیز و بوردا دا عمامه‌ز باشیزدان دوشدو.
منبع: حجت الاسلام والمسلمین ناطق نوری‌نین خاطره‌لری، ج 1، مرتضی میردارین چالیشماسی ایله. ایکینجی چاپ، تهران اسلامی انقلاب سندلر مرکزی، 1384، ص 153- 161
حضرت معصومه‌نین (س) زایری هاچان جنّتلیک اولار؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
حضرت معصومه‌نین (س) زایری هاچان جنّتلیک اولار؟
امام علی بن موسی الرضا (ع) بیر روایتده بویورور: «باجیمیز قم شهرینده دفن اولوب، هر کس بو خانیمی زیارت ائتسه جنّت اونون اوچوندور».[1]
امام محمد تقی‌ده (ع) بیر روایتده بویورور: « هر کس منیم عمه‌مین (خانم معصومه‌نی (س)) قبرینی قم شهرینده زیارت ائتسه جنّت اونون اوچوندور».[2]
انسانی جنّتلیک ائله‌ین عمل‌لر نئچه جوردولر. ائله عمل وار کی جنّتین قاپیسینی انسانین اوزونه آچار، ائله عمل‌ده وار کی جنّته انسانا مشتاق ائلر.
ظاهری زیارتی چوخلاری یئرینه گتیریرلر آما واقعی زیارتین اؤزونه مخصوص آدابی و شرایطی وار. واقعی زایر همیشه حقّه طرف اولار، یالان دانیشماز، غیبت ائله‌مز، افترا آتماز و بیر سؤزله، الله‌ین واقعی بنده‌سی اولار. بئله انسان الله‌ین اونا وئردیگی نعمتلرین هامیسی‌نین حقّینی یئرینه گتیرر. استعدادلارینی هدره وئرمز، الله بنده‌لرینه خدمتدن چکینمز. یالنیز بئله بیر انساندیر کی الله سئون انسانین مزارینی زیارت ائلیه بیلر. بئله بیر انسانا زایر دئمک اولار. آما اؤزگه‌نین حقّینیه یئمگه، انسانلارا ظلم ائتمگه باخمایاراق، آدینی زایر قویسان جنّتلیک اولمازسان کی هئچ جنّتین قوخوسون آلماغا بئله قویمازلار.
انسانلاری قاتل ائدن بئیین
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
انسانلاری قاتل ائدن بئیین
کلمبیالی محققلر بیر تحقیقده بیلیبلر کی، انسانین حافظه‌سینی تغییر وئرمکله، اونو انسان قاتلی ائتمک اولار.
ایندی‌یه قدر، گؤرولن ایشلرین حافظه‌ده قالدیغینا اینانیلیردی آما سون گونلرده کلمبیالی محققلر ثابت ائلیرلر کی انسان بئینی، گؤرولمه‌میش بیر ایشی‌ده خاطره کیمی یاددا ساخلایا بیلر.
بو تحقیقده هئچ جنایی سابقه‌سی اولمایان 11 دن 14 یاشا قدر اوشاقلار مطالعه اولدولار. مطالعه اولانلار ایکی دسته‌یه بؤلونموشدولر. بیر دسته‌یه اوّل‌لر جنایت ایشله‌دیکلری القاء اولوردو و ایکینجی دسته‌یه اونلارین اوّل‌لر صدمه و آسیب معرضینده اولدوقلاری القاء اولوردو.
بوندان علاوه، اونلارین خانواده‌لریندن‌ده بو القاء اوچون کؤمک آلینیردی. نهایتاً مطالعه اولانلار، بئله بیلدیلر کی دوغرودان جنایت ایشله‌ییبلر. اونلار ائله‌مه‌دیکلری جنایتلره و قتل‌لره جزئیاتی ایله اعتراف ائدیردیلر.
بو حسابینان گؤره‌سن بیری‌نین اؤز علیهینه اعترافی‌نین نه قدر اعتباری اولا بیلر؟؟؟؟
سؤال و جواب؛ معنی این شعر چیست: مردآنست که درکشاکش دهر/سنگ زیرین آسیاب باشد
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : اجتماعی
+0 به یه ن
سؤال و جواب؛ معنی این شعر چیست: مردآنست که درکشاکش دهر/سنگ زیرین آسیاب باشد
هماتیت: سلام
دین خادمی: علیکم السلام
هماتیت: خادم دین یعنی چه؟
دین خادمی: خادم اسم فاعل از ریشه خدم، یعنی خدمت کننده.
دین نیز مجموعه آموزه‌هایی است که برای هدایت بشر فرستاده شده و همچنین مجموعه اعتقاداتی است که انسانها بر آن باور دارند.
هماتیت: مثلاً دین اسلام مثل حضرت علی و اصحاب پیغمبر درسته؟
من یه شعر از شاعر خوندم معنایش را نمیدانم لطف میکنین اگه بلد باشین راهنمایی بکنین-شما روحانی هستین
دین خادمی: هر کسی کارمثبتی در راه دین خدا انجام دهد به طور مطلق خادم دین است. در اصطلاح ما آذربایجانیها خادم دین به روحانی اطلاق میشود. در خدمت هستم.
هماتیت: مردآنست که درکشاکش دهر/سنگ زیرین آسیاب باشد
در گوگل هم جستجو کردم پیدا نکردم
دین خادمی: مقدمه: قدیمها آسیابها از دو سنگِ روی هم که بر یک محور می چرخیدند تشکیل میشد که گندم مابین دوسنگ ریخته میشد و آسیاب می‌گردید. و وزن سنگ رویین بر سنگ زیرین بود. بگونه‌ای که اگر بین آنها گندم ریخته نمی‌شد سنگها یکدیگر را می‌سابیدند.
منظور از این شعر این است که مرد واقعی آن است که در تلاطم زمانه و روزهای سخت نه اینکه باری به دوش دیگران نباشد (مثل سنگ رویین آسیاب) بلکه باید بار دیگران را نیز تحمل نماید (همانند سنگ زیرین آسیاب) وبدین وسیله کار مفیدی نتیجه شود. (آسیاب شدن گندم)
هماتیت: آخه حرف منم همین جاست چون سنگ زیرین فشاری را تحمل نمیکند و همچنین سایش سنگ رویین حدودا 3برابر کمتر از سنگ زیرین است -یعنی به ازای هر3 تعویض سنگ رویین 1 بار سنگ زیزین تعویض میشود-
دین خادمی: مشکل شما اینجاست که شما این شعر را با آسیابهای کنونی مقایسه می کنید. (در آسیابهای کنونی حتی اگر آسیاب بدون گندم کار کند سنگها به هم سابیده نمی‌شوند چون سنگها به اندازه چند صدم میلی متر از هم فاصله دارند.) و در ثانی بر فرض صحت فرض شما شاعر آسیابان نبود که مسائل فنی مربوط به آنرا بداند. آنچه در بدو نظر به ذهن می آید پر تحمل بودن سنگ زیرین است که در این شعر نیز بیان شده.
ثالثاً شاید هم شاعر اصلاً منظور دیگری داشته باشد چون او که تفسیری بر نوشته هایش ننوشته!
رابعاً: در این شعر وقتی شاعر از خصلت مرد واقعی سخن می‌گوید حتماً منظورش پرکار بودن و پر تحمل بودن است و ما چاره‌ای جز این تفسیر نداریم. مگر اینکه شاعر منظورش این باشد که مرد باید خود را به کار ندهد و در سایه تلاش دیگران صاحب موقعیت باشد. این نظریه را نیز نمی‌توانیم قبول کنیم، چون اگر شاعر شخصاً هم چنین شخصی باشد، سیاق اشعارش چنین نیست.
هماتیت: شاید منظور شاعر همین فرموده‌ی آخرِ شما میباشد-زدین در هدف -منظور شاعر ومنظور من همان آسیاب دستی یا آبی است -که طرز کار هر دو یکی است و فقط ابعاد متفاوت اند-البته سنگ زیرین هم در زحمت است ونقشی دارد اما...
مث زمان شاعر وحتی قبل از آن چنین بوده البته استثنایی داشته مثل امام علی واصحاب-و راه چاره ای نیست- به نظر شما است؟ همچنین: چاره نیست از:
گنه کرد در بلخ آهنگری-به شوشتر زدندگردن مسگری
دین خادمی: همانطور که بیان شد سیاق اشعار شاعر تشویق به پرکاری و تحذیر از تنبلی است.
شاعر و یا ناطق وقتی مثالی می‌زند منظورش تشابه همان خصلتِ عیانِ با سوژه است. مثلاً وقتی می‌گوید فلانی مثل شیر است منظورش این نیست که دهانش بوی بد می‌دهد بلکه منظورش این است که شجاع است. چون شجاعت خصلت معروف و عیان شیر است. در این مقام، خصلتهای دیگر منظور نیست و نباید تشبیه را به آنها نیز تعمیم داد. در این شعر نیز ظاهر این است که سنگ زیرین هم تکیه گاه است و ثابت قدم.
اما بنده منظور شما را از عبارت زیر متوجه نشدم:
(البته استثنایی داشته مثل امام علی واصحاب-و راه چاره ای نیست- به نظر شما است؟ همچنین : چاره نیست از:
گنه کرد در بلخ آهنگری-به شوشتر زدندگردن مسگری)
هماتیت: این هم یه حرف منطقی است درست -اما من متاسفانه بسط دادم -البته با بسط هم یه چیزایی به آدم میرسه -فقط که نباید محدود شد به عین مثال.
دین خادمی: بنده مجبورم از حضور مرخص شوم. التماس دعا
هماتیت: تشکر-اگه حوصله داشتین بعداً درباره موضوع دیگر بحث وجستجو کنیم- تشکر