ایمام هادی‌نین (ع) یاشاییشی و سیره‌سی: ویلادتدن شهادته
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
ایمام هادی‌نین (ع) یاشاییشی و سیره‌سی: ویلادتدن شهادته
شیعه عالیملرین هامیسی او حضرتین كمال، فضل، علم و دؤزومو و آیری كمالاتینا تصریح ائدیب و اونو جدّی رسول‌الله (ص) و علی بن ابی طالب (ع) كیمی بوتون یاخشیلیقلارین جامعی ساییبلار و سونّی بؤیوكلری‌ده او حضرتین فضیلتینه تصریح ائدیبلر. دوققوزونجو ایمامین خصوصیّتلریندن بیری، او حضرتین ویلادتی‌نین مودّتلر اوّل شیعه‌لر طرفیندن گؤزلنیلمه‌سی ایدی. ایمام رضا (ع) آتاسی ایمام موسی بن جعفر (ع) و او دا رسول‌الله‌دان نقل ائدیب بویورور: «آتام كنیزلرین اَن یاخشیسی‌نین اوغلونا فدا اولسون. همان «نوبه» اهلی اولان [كنیز]».
ریوایتلره رغماً، شیعه‌لرین اینتیظاری مودّتلرجه یئرینه یئتیشمه‌ییب نیگرانچیلیغا دؤندو. اونلار ایمام رضانین(ع) 45 یاشی ردّ اولدوغونو و او حضرتین اوغلو اولمادیغینی گؤروردولر. اونلار داها چوخ عباسی ظولم سیستمی‌نین او حضرته حمله ائدیب شهید ائتمه‌سیندن قورخوردولار. واقفیه باشچیلاری طرفیندن یاییلان شاییعه‌لر بو نیگرانچیلیقلاری چوخالدیردی. اونلار بئله شاییعه سالیردیلار: ایمام كاظم (ع) دیریدیر و غیبته گئدیب و ایمام رضا (ع) سونسوزدور.
نهایتده هیجری قمری ایلین 195-جی ایلینده رجبین اونوندا گؤزله‌نیلن مولود دونیایا گلدی. تاریخچیلیر او حضرتین ویلادتی ایلی باره‌ده ایجماعلاری وار و فقط آی و گونونده ایختیلاف ائدیبلر.
«خیزران»ین حامیله اولدوغو بللی اولاندان سونرا ایمام موسی بن جعفرین (ع) قیزی، قارداشی ایمام رضایا (ع) نامه یازیب اونو خبردار ائله‌دی. ویلادتدن سونرا حضرت او گئجه‌نی سحره‌دك بالاسی‌نین بئشیگی یانیندا اولوب اونونلا نجوا ائلیردی و ایلاهی علملری اونا اؤیردیردی. ایمام رضا (ع) همن گئجه اؤز بالاسی‌نین ویلادتینی شیعه‌لره خبر وئردی.
شیعه‌لرین سككیزینجی ایمامی، اوغلونون آدینی رسول‌الله‌ین آدینا «محمد» قویدو. او حضرتین كونیه‌سی «ابو جعفر» ایدی و چونكی بئشینجی ایمامین‌دا كونیه‌سی ابوجعفری ایدی تاریخچیلر او حضرتی ایكینجی ابوجعفر آدلاندیریرلار. او حضرتین آیری غیر مشهور كونیه‌سی‌ده «ابو علی»دیر. تاریخ و حدیث كیتابلاریندا او حضرته چوخلو لقبلر ساییبلار، اونلارین مشهورلاری بونلاردیر: "تقی"، "جواد"، "مرضی"، " متوكل"،" متقی"، " زكی"، "متجب"، "مرتضی"، "قانع"، " ربانی عالیم "، "رضی"، "مختار"، "صادق"، "صابر" و "فاضل". هابئله سونّیلر ایچینده «باب‌المراد» لقبینه‌ده مشهوردور. آما او حضرتین اَن مشهور لقبلری "تقی" و "جواد"دیر.
ایمام جواد (ع) 202-جی هیجری ایلینده یئددی یاشیندا ایمامته چاتدی. ایمام جوادین (ع) عؤمرونون بؤیوك قیسمی عباسی خلیفه‌سی مأمونون دؤرونده كئچدی. خلیفه دونیا مالی و مقاملا او حضرتین موقدّسلیگینی آشاغی یئندیرمگه چالیشیردی.
اونون بیرینجی ایشی بو اولدو كی قیزینی او حضرتین عقدینه گتیرسین و توی مراسیمینی ایسرافلی و تؤك-داغیتلی ائله‌مكله او حضرتی‌ده بو ایشلرده سهیم گؤرستسین. آما ایمام (ع) اؤز عفیف‌یانا داورانیشی ایله اونون بو ایشینی سونسوز قویدو.
مأمون اؤز پلانلارینی نتیجه‌سیز گؤرنده او حضرتین قتلینه بئل باغلیر و بیر گئجه كئفلی حالدا اونا حمله ائدیر آما مؤعجیزه‌یه بنزر شكیلده ایمام نجات تاپیر.
مأموندان سونراكی خلیفه معتصم‌ده خیلافته چاتاندا، ایمامی بغدادا چاغیریب درباردا گؤز آلتیندا ساخلادی. سارایداكی موباحیثه‌لرده او حضرت، سارایین عالیملرینی مغلوب ائله‌دیگینه گؤره قاضی‌القضات خلیفه یانیندا او حضرتدن سعایت ائله‌دی و خلیفه‌نی اونو شهید ائتمگه راضی سالدی.
معتصم بو دفعه قیزینی او حضرتین اؤلدورمه‌سینه مأمور ائله‌دی. معتصمین قیزی «ام فضل» آتاسیندان آلان زهری اوزومه قاتیب اونونلا ایمام جوادی (ع) زهرلندیردی.
ایمام جواد (ع) 220-جی هیجری قمری ایلین ذی‌قعده‌نین آخیرینده 25 ایل بركتلی عؤمردن سونرا شهادته چاتدی و پاك جسدی كرامتلی جدّی موسی بن جعفرین (ع) مزاری كناریندا بغدادین قریش قبریستانلیغیندا تورپاغا تاپیشیریلدی. بو ایكی كرامتلی‌نین ملكوتی مزارلاری كاظمین آدینا مشهوردور و شیعه‌لرین آمال كعبه‌سیدیر.
اؤولیا‌لارین آللاها سیخ باغلی‌لیغی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
اؤولیا‌لارین آللاها سیخ باغلی‌لیغی
بئله بیر باغلی‌لیق مومكوندورمو؟ مومكوندور، بونو تصوّور ائتمك چوخ چتیندیر. اما باجارمادیغین ایشی غئیر اینسانی مومكون حساب ائتمك منطیقه سیغمیر. آللاهدان علم اؤیرنمك اوچون اونو دوشونمگی یول حساب ائدن آدام بو دوشونجه‌دن آیریلا بیلرمی؟ اؤزونو آللاه حضوروندا بیلن آدام اوندان غفلتده قالا بیلرمی؟ بئله اینسان دانیشدیغی سؤزلرده آللاهین راضی‌لیغینی گؤزله‌ییر. بلی، بئله بنده‌لر واردیر. اونلاری تانیماماغیمیز اونلارین یوخلوغونا دلالت ائتمیر. محض اونلارین وارلیغی سببیندن یئر اوزو مرحمته بورونموشدور. حیاتین داوامی اوچون حقیقی اهل بیت (ع) عاشیقلری‌نین وارلیغی موهوم شرط‌دیر.
اؤز عزیزینی الدن وئرمیش آدامین فیكری دایم اونون یانیندا‌دیر. بئله بیر ایتكی‌یه معروض قالمیش اینسان هر هانسی بیر ایشله مشغول اولسا دا عزیزی‌نین فیكریندن آیریلا بیلمیر. آللاهی تانی‌ییب، اونون جمال و جلال صیفت‌لریندن خبردار اولانلار اوچون آللاهدان عزیزی، آللاهدان یاخینی یوخدور. اگر محبّت وارسا، داییم محبوب حاقیندا دوشونمك طبیعی بیر حالدیر. “بقره” سوره‌سی‌نین 165-جی آیه‌سینده اوخویوروق: “ایمان گتیرنلرین آللاها محبّتی داها قووّتلی‌دیر.”
آللاهدان دیله‌مك، اهل بیتین (ع) گؤستریش‌لریندن ایستیفاده ائتمك و اونلارا باغلانماقلا قلبیمیزی آللاهین معریفت و محبّت نورو ایله ایشیقلاندیرا بیلریك. اگر بئله بیر سعادت نصیبیمیز اولسا و قلبیمیزده آللاها محبّت یارانسا اونو داییم خاطیرلاماق‌دا چتین اولماز.
شئیخ انصاری‌دن بیر خاطره
آللاهین حقیقتاً اونو سئون بنده‌لری واردیر. اونلار بو سئوگینی هئچ نه ایله دگیشمزلر. بئله‌لری آللاهلا اونسیّت اوچون فورصت آختاریرلار. مرحوم شئیخ انصاری حاقیندا بو مؤوضوعدا صؤحبتلر چوخدور. ایستی بیر یای گونو منزیله داخیل اولان شئیخ سو ایسته‌ییر. شئیخ اوچون زیرزمیدن سرین سو گتیرمگه گئدیرلر. شئیخ سو گلنه‌دك ایكی ركعت ناماز قیلماق قرارینا گلیر. او نامازا باشلایاندان سونرا سویو گتیریب یانینا قویورلار. نجفین 50 درجه ایستی‌سینی، شئیخین یورغونلوغونو و قارشی‌سینداكی سرین سویو تصوّور ائدین. او ایسه سویو گؤزله‌مك اوزینده نامازا باشلاییر و نامازدا قورآنین اوزون سوره‌لریندن بیرینی اوخویور. نامازی بیتیریب آرتیق ایستی‌سی دوداق یاندیران سودان بیر قورتوم ایچیب آیاغا قالخیر. بلی! شئیخ انصاری كیمیلر اؤز محبوبلاری ایله گؤروش اوچون فورصت آختاریر و نامازدان فئیض آلیرلار. سوسوزلوغو اونوتدوران بیر لذّت! بوتون بونلار حقیقتدیر؛ آللاهلا اونسیتدن فایدالانمیش بؤیوك اینسانلار حاقیندا حقیقت! اصلینده ریساله‌لری و “مكاسیب”ی ایله تانیش اولدوغوموز شئیخ انصاری‌نین معنوی عالمیندن بیر او قدر ده خبردار دئییلیك. بئله بیر معنویّاتدان پای آلماق اوچون آللاها دوعا ائدك. بئله اولسا عؤمروموزون قدرینی بیلر، اهل بیت (ع) یولو ایله آللاها یاخینلاشار و اونلارین شفاعتینه ناییل اولاریق.
Övliyaların Allaha sıx bağlılığı
Belə bir bağlılıq mümkündürmü? Mümkündür, bunu təsəvvür etmək çox çətindir. Amma bacarmadığın işi qeyri-insani mümkün hesab etmək məntiqə sığmır. Allahdan elm öyrənmək üçün Onu düşünməyi yol hesab edən adam bu düşüncədən ayrıla bilərmi? Özünü Allah hüzurunda bilən adam Ondan qəflətdə qala bilərmi? Belə insan danışdığı sözlərdə Allahın razılığını gözləyir. Bəli, belə bəndələr vardır. Onları tanımamağımız onların yoxluğuna dəlalət etmir. Məhz onların varlığı səbəbindən yer üzü mərhəmətə bürünmüşdür. Həyatın davamı üçün həqiqi Əhli-beyt (ə) aşiqlərinin varlığı mühüm şərtdir.
Öz əzizini əldən vermiş adamın fikri daim onun yanındadır. Belə bir itkiyə məruz qalmış insan hər hansı bir işlə məşğul olsa da əzizinin fikrindən ayrıla bilmir. Allahı tanıyıb, Onun camal və cəlal sifətlərindən xəbərdar olanlar üçün Allahdan əzizi, Allahdan yaxını yoxdur. Əgər məhəbbət varsa, daim məhbub haqqında düşünmək təbii bir haldır. “Bəqərə” surəsinin 165-ci ayəsində oxuyuruq: “İman gətirənlərin Allaha məhəbbəti daha qüvvətlidir.”
Allahdan diləmək, Əhli-beyt (ə) göstərişlərindən istifadə etmək və onara bağlanmaqla qəlbimizi Allahın mərifət və məhəbbət nuru ilə işıqlandıra bilərik. Əgər belə bir səadət nəsibimiz olsa və qəlbimizdə Allaha məhəbbət yaransa Onu daim xatırlamaq da çətin olmaz.
Şeyx Ənsaridən bir xatirə
Allahın həqiqətən Onu sevən bəndələri vardır. Onlar bu sevgini heç nə ilə dəyişməzlər. Belələri Allahla ünsiyyət üçün fürsət axtarırlar. Mərhum Şeyx Ənsari haqqında bu mövzuda söhbətlər çoxdur. İsti bir yay günü mənzilə daxil olan Şeyx su istəyir. Şeyx üçün zirzəmidən sərin su gətirməyə gedirlər. Şeyx su gələnədək iki rükət namaz qılmaq qərarına gəlir. O namaza başlayandan sonra suyu gətirib yanına qoyurlar. Nəcəfin 50 dərəcə istisini, Şeyxin yorğunluğunu və qarşısındakı sərin suyu təsəvvür edin. O isə suyu gözləmək əvəzində namaza başlayır və namazda Quranın uzun surələrindən birini oxuyur. Namazı bitirib artıq istisi dodaq yandıran sudan bir qurtum içib ayağa qalxır. Bəli! Şeyx Ənsari kimilər öz məhbubları ilə görüş üçün fürsət axtarır və namazdan feyz alırlar. Susuzluğu unutduran bir ləzzət! Bütün bunlar həqiqətdir; Allahla ünsiyyətdən faydalanmış böyük insanlar haqqında həqiqət! Əslində risalələri və “Məkasib”i ilə tanış olduğumuz Şeyx Ənsarinin mənəvi aləmindən bir o qədər də xəbərdar deyilik. Belə bir mənəviyyatdan pay almaq üçün Allaha dua edək. Belə olsa ömrümüzün qədrini bilər, Əhli-beyt (ə) yolu ilə Allaha yaxınlaşar və onların şəfaətinə nail olarıq.
هانسی نامازا تؤوبه دوشور؟
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
هانسی نامازا تؤوبه دوشور؟
صؤحبتیمیزین بو حیصه‌سینه قدر قئید ائتدیگیمیز صیفت‌لردن اوستون‌لری‌ده واردیر. بیزیم عبادت بیلیب كؤنول وئردیگیمیز ایشلری اؤزو اوچون گوناه حساب ائدنلر ده وار. یاخشی عمل‌لر سیراسیندا بیرینجی یئرده دوران ناماز حاقیندا بویورولور: “ناماز دینین سوتونودور” (“بحارالاانوار”، ج.82.) گؤره‌سن، بو صیفت بوتون نامازلارامی شامیلدیر؟ اؤولیا‌لار دیقت و صمیمیتله قیلینمامیش نامازی اؤزلری اوچون گوناه بیلیب بئله نامازا تؤوبه ائتمیش‌لر. گونوموز 24 ساعتدن عبارت اولسا دا، عادتاً، قیلدیغیمیز نامازلار اوست-اوسته هئچ بیر ساعت ده داوام ائتمیر. ان اساسی ایسه اكثر اینسانلار ناماز حالیندا دیقّت و صمیمیّتدن فایدا‌لانا بیلمیرلر.
اگر ناماز آللاهلا صؤحبتدیرسه، بو صؤحبت زامانی هانسی اساسلا باشقا ایشلر باره‌سینده دوشونمك اولار؟! آللاهلا دانیشاركن دیقّتین یایینماسی ادبسیزلیك‌دیر. اگر سیزینله صؤحبت ائدن بیر شخص اوزونو باشقا طرفه توتارسا، بونو نئجه قیمتدندیررسینیز؟ ناماز زامانی دیقّتین آللاهدان غئیری بیر ایستیقامته یؤنلدیلمه‌سی اونا آرخا چئویرمگه برابردیر. آللاه جیسم اولمادیغیندان اونا جیسماً یوخ، روحاً اوز توتماق ضروریدیر. بئله نامازی دینین سوتونو حساب ائتمك اولارمی؟
اینسانی دیگر جانلی‌لاردان فرقلندیرن اونون دیقتلی اولماسیدیر. دانیشانا دیقت گؤسترمه‌ییب آرخا چئویرمك حیوانلارا مخصوص خصوصیتدیر. حضرت پیغمبر (ص) بویورور: “ناماز زامانی آللاهدان غئیری‌سینی دوشونن كس حیوانا چئوریلمكدن قورخمورمو؟” (“بحارالانوار”، ج.84.) اوجا مقام صاحیبلری اولانلار عیبادت زامانی دیقتلی اولار، فیكیرلرینی آللاها یؤنلدرلر. “ناماز، دوعا، قورآنا مشغول اولاركن فیكریم هارادایدی” دئیه دوشونر، هر زامان نوقصانا یول وئردیكلری اوچون تؤوبه ائدرلر.
البته كی، چوخلاری‌نین سویّه‌سی دئییلندن آشاغیدیر. اینسانین اؤولیا‌لار حاقیندا دوشونمه‌سی اونو اؤز نوقصانلی عیبادتینه گؤره خجالت چكمگه وادار ائدیر. بیر دفعه ایكی ركعت گئجه نامازی قیلماقلا اینسان نئجه قودرت‌لنه بیلر؟! اؤولیا‌لار گوناها یوخ، ناقص عیبادته خاطیر تؤوبه ائدیرلرسه، گوناهكارلار نه اوچون تؤوبه ائتمه‌مه‌لی‌دیرلر؟! اؤولیا‌لارا بنزه‌مك اوچون آللاهدان یاردیم ایسته‌یَك. اهل بیت (ع) یولونو گئتمك اونلارا اوخشاماق اوچون چالیشماق دئمكدیر. حضرت علی (ع) بویورور: “عالی مقاما قودرتینیز اولماسا دا، حرامدان چكینمگینیزله، اؤزونوزه نظارتله بیزه یاخینلاشین” (“نهج‌البلاغه”، 45-جی مكتوب.)
اونلارا اوخشاماغا چالیشاق! اهل بیتین (ع) وارلیغیندان خبردار اولان اینسان اهل بیت (ع) روحیه‌سینی دادماق اوچون آللاهدان یاردیم ایستمه‌لیدیر. نفسین حساب مرتبه‌لریندن بیری آللاهدان غئیری‌سینی دوشونمگین گوناه حساب اولونماسیدیر. هر حالدا، اؤولیا‌لار بئله‌دیر. گوناهكارلار اوچونسه نامازدا آللاهدان غئیری‌سینی دوشونمك ده بیر گوناهدیر.
البته كی، اؤولیا‌لار اوچون‌ده درجه‌لر واردیر. حتّا پیغمبرلر ده عئینی بیر درجه‌ده دئییل‌دیر. “بقره” سوره‌سی‌نین 253-جو آیه‌سینده بویورولور: “بعضی پیغمبرلری او بیری‌لریندن اوستون ائتدیك.” همیشه اؤزونو آللاه حضوروندا حیس ائدن اؤولیا‌لار اونا دیقت‌سیزلیگی گوناه حساب ائدیرلر. بیز ایسه ائله گومان ائدیریك كی، یالنیز ناماز واختی آللاهین حضوروندا اولوروق. باشقا واختلاردا ایسه ائو، ایش، درس، اؤولاد حاقیندا دوشونوروك. نامازدان باشقا واختلاردا دوشونمك فیكریمیز ده اولمور. ایمام خمینی (ره) ایسه “عالم آللاهین حضورودور” بویوراردی. قورآن كریمده بئله دوشونن اؤولیا‌لار حاقیندا بویورولور: “هئچ بیر موعامیله و تیجارت اونلاری آللاهین ذكریندن آییرماز.” بو چوخ عالی بیر مقامدیر. حتّا درس گئدیشینده آللاهین ذكریندن آیریلمایان روحانیلر واردیر.
Hansı namaza tövbə düşür?
Söhbətimizin bu hissəsinə qədər qeyd etdiyimiz sifətlərdən üstünləri də vardır. Bizim ibadət bilib könül verdiyimiz işləri özü üçün günah hesab edənlər də var. Yaxşı əməllər sırasında birinci yerdə duran namaz haqqında buyurulur: “Namaz dinin sütunudur” (“Biharül-ənvar”, c.82.) Görən, bu sifət bütün namazlaramı şamildir? Övliyalar diqqət və səmimiyyətlə qılınmamış namazı özləri üçün günah bilib belə namaza tövbə etmişlər. Günümüz 24 saatdan ibarət olsa da, adətən, qıldığımız namazlar üst-üstə heç bir saat da davam etmir. Ən əsası isə əksər insanlar namaz halında diqqət və səmimiyyətdən faydalana bilmirlər.
Əgər namaz Allahla söhbətdirsə, bu söhbət zamanı hansı əsasla başqa işlər barəsində düşünmək olar?! Allahla danışarkən diqqətin yayınması ədəbsizlikdir. Əgər sizinlə söhbət edən bir şəxs üzünü başqa tərəfə tutarsa, bunu necə qiymətdəndirərsiniz? Namaz zamanı diqqətin Allahdan qeyri bir istiqamətə yönəldilməsi Ona arxa çevirməyə bərabərdir. Allah cism olmadığından Ona cismən yox, ruhən üz tutmaq zəruridir. Belə namazı dinin sütunu hesab etmək olarmı?
İnsanı digər canlılardan fərqləndirən onun diqqətli olmasıdır. Danışana diqqət göstərməyib arxa çevirmək heyvanlara məxsus xüsusiyyətdir. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Namaz zamanı Allahdan qeyrisini düşünən kəs heyvana çevrilməkdən qorxmurmu?” (“Biharül-ənvar”, c.84.) Uca məqam sahibləri olanlar ibadət zamanı diqqətli olar, fikirlərini Allaha yönəldərlər. “Namaz, dua, Qurana məşğul olarkən fikrim haradaydı” deyə düşünər, hər zaman nöqsana yol verdikləri üçün tövbə edərlər.
Əlbəttə ki, çoxlarının səviyyəsi deyiləndən aşağıdır. İnsanın övliyalar haqqında düşünməsi onu öz nöqsanlı ibadətinə görə xəcalət çəkməyə vadar edir. Bir dəfə iki rükət gecə namazı qılmaqla insan necə qüdrətlənə bilər?! Övliyalar günaha yox, naqis ibadətə xatir tövbə edirlərsə, günahkarlar nə üçün tövbə etməməlidirlər?! Övliyalara bənzəmək üçün Allahdan yardım istəyək. Əhli-beyt (ə) yolunu getmək onlara oxşamaq üçün çalışmaq deməkdir. Həzrət Əli (ə) buyurur: “Ali məqama qüdrətiniz olmasa da, haramdan çəkinməyinizlə, özünüzə nəzarətlə bizə yaxınlaşın” (“Nəhcül-bəlağə”, 45-ci məktub.)
Onlara oxşamağa çalışaq! Əhli-beytin (ə) varlığından xəbərdar olan insan Əhli-beyt (ə) ruhiyyəsini dadmaq üçün Allahdan yardım istəməlidir. Nəfsin hesab mərtəbələrindən biri Allahdan qeyrisini düşünməyin günah hesab olunmasıdır. Hər halda, övliyalar belədir. Günahkarlar üçünsə namazda Allahdan qeyrisini düşünmək də bir günahdır.
Əlbəttə ki, övliyalar üçün də dərəcələr vardır. Hətta peyğəmbərlər də eyni bir dərəcədə deyildir. “Bəqərə” surəsinin 253-cü ayəsində buyurulur: “Bəzi peyğəmbərləri o birilərindən üstün etdik.” Həmişə özünü Allah hüzurunda hiss edən övliyalar Ona diqqətsizliyi günah hesab edirlər. Biz isə elə güman edirik ki, yalnız namaz vaxtı Allahın hüzurunda oluruq. Başqa vaxtlarda isə ev, iş, dərs, övlad haqqında düşünürük. Namazdan başqa vaxtlarda düşünmək fikrimiz də olmur. İmam Xomeyni (r) isə “aləm Allahın hüzurudur” buyurardı. Qurani-Kərimdə belə düşünən övliyalar haqqında buyurulur: “Heç bir müamilə və ticarət onları Allahın zikrindən ayırmaz.” Bu çox ali bir məqamdır. Hətta dərs gedişində Allahın zikrindən ayrılmayan ruhanilər vardır.
اؤولیا‌لارین عیبادته باخیشی
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
اؤولیا‌لارین عیبادته باخیشی
ایمانین آشاغی مرتبه‌سینده اولان بنده‌لر واجیب عمل‌لرین ایجراسی و حراملاردان چكینمك اوچون آللاهدان یاردیم ایستمه‌لی‌دیرلر. آما ائله بنده‌لر ده واردیر كی، اونلار بو مسأله‌ده داها درین باخیشا مالیكدیرلر. اونلارین حسابی‌دا عادی اینسانلارین حسابیندان فرقلنیر. اونلار حراما قطیاً یول وئرمیر، تصادوفاً شوبهه‌لی مسأله‌لرده بودره‌ییرلر. حرامدان اوزاق اولان بو اینسانلار معنا‌سیز، لغو ایشلرینه گؤره ناراحات اولورلار. بئله‌لری آخیرت‌لری اوچون فایدا‌سیز ایشلردن كنارلاشماغا چالیشیرلار.
بیز ائله دوشونوروك كی، واجیب و موستحب (بَیَنیلمیش) عمل‌لر محدوددور و اكثر عملیمیز موباح (نه واجیب، نه حرام، نه موستحب، نه ده مكروه اولمایان عادی عمل‌لر) صینفینه عاییددیر. هانسی كی، بو عمل‌لر ده هانسیسا بیر باخیمدان ایكینجی درجه‌لی واجیب اولا بیلر. بو ایكینجی درجه‌لی واجیب‌لری‌ده نظره آلساق، عموماً واجیب ایشلرین ایجراسی اوچون عؤمروموز آزلیق ائدر. مثلاً، اؤز اطرافینداكیلارین سوآل‌لارینی جاوابلاندیرماق اوچون روحانی‌یه 24 ساعت آزلیق ائده بیلر. ایندی اؤزونوز موعیّن‌لشدیرین كی، بشریّتی اهلی-بئیت (ع) معاریفی ایله تانیش ائتمك اوچون نه قدر واخت لازیمدیر. “نساء” سوره‌سی‌نین 58-جی آیه‌سینده بویورولور: “آللاه سیزه امر ائدیر كی، امانت‌لری صاحیب‌لرینه قایتاراسینیز.”
اهلی-بئیت (ع) معاریفی روحانی‌لرین الینده امانتدیر. بو امانتین صاحیبی ایسه بشریتدیر. روحانیلر یالنیز بو وظیفه‌لرینه لازیمی دیقّت گؤسترسه‌لر، هئچ بیر موستحب ایشه واخت قالماز. دیقّتلی، درین باخیشا مالیك اینسانلار واجیب و موستحب اولمایان ایشه گؤره تؤوبه ائدیرلر. چونكی آللاه واختینی بوش كئچیرنلری سئومیر. بو اینسانلار گونون سونوندا حرام ایش گؤرمه‌دیكلرینی نظره آلیب راحاتلاندیقلاری كیمی، بوش كئچیردیكلری واختا گؤره‌ده تأسوف ائدیرلر. اونلار نه‌یه باخدیقلارینی، نه دانیشدیقلارینی، نه ائشیتدیكلرینی بیر-بیر خاطیرلایا‌راق عمل‌لرینده نوقصان آختاریرلار. فایداسینا امین اولمادیقلاری هر بیر ایش اونلارا سیخینتی گتیریر.
نیظام انیتیظاملا شادلیق و موفقیتین آراسینداكی رابیطه
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین
+0 به یه ن
نیظام انیتیظاملا شادلیق و موفقیتین آراسینداكی رابیطه
شخصی و ایجتیماعی یاشاییشدا نیظام انیتیظاملی اولان اینسانین دوشونجه‌لری مخصوص حالدا تصنیفلشمیش اولار، بونا گؤره‌ده موفقیّت آددیملارینی راحاتلیقلا یوخاری گئدیب روحی فیشاردان آماندا اولوب فرحلی اولار. بوتون وارلیغین اساسی نیظام انیتیظام اوستونده‌دیر و اوندا هر بیر شئیین اؤزونه مخصوص یئری و رولو وار. سما جیسملری‌نین حركتی، فصللرین اینتیظاملی دولانماسی، گئجه گوندوز، اینسان بدنی‌نین اورگانلاری‌نین ایشی و حركتی هامیسی اینتیظامین اهمیّتینی گؤستریر. خیلقتده اینتیظامی یارادان آللاه اونو اینسانین فردی و ایجتیماعی یاشاییشیندا دا سئویر.
ایجتیماعی اولماق و جامیعه طرفیندن قبول اولمانین بیر یولو جامیعه‌ده‌كی اینتیظامی و قایدالاری رعایت ائله‌مكدیر. قایدالار فردلرین داورانیشینی كونترول ائلر و هدفلی و موفق یاشاییشا سبب اولار. قورآن كریم قمر سوره‌سی‌نین 49-جو آیه‌سینده بویورور: بیز هر شئیی اندازه‌سی قدر یاراتمیشیق.
آما اساس مسأله بو اینتیظامین نئجه اولماسیندادیر و اونون اؤریرنماغی‌نین نئجه‌لیگینده‌دیر. بو سوآلین جوابینا موختلیف نظرلر وار. چونكی بو موضوع تمامیله بیر میلّتین كئچمیشینه و فرهنگینه باغلیدیر.
اینضیباطدان مقصد اینسانین جامیعه‌ده‌كی قایدالارلا اویغون اولا بیلمه‌سیدیر. بیر طرزده كی فردلر اؤز داورانیشلارینی یاشادیقلاری جامیعه‌نین ایستكلری و طلبلریله اویغونلاشدیرسینلار. قایدالارین رعایتی نه فقط عادتلرین رعایتی باخیمدان اهمیّتلیدیر بلكه اینسانین شاد و ساكیت یاشاماسیندا دا اهمیّتی وار. اینتظام، اینسان یاشاییشیندا شادلیغین اساسلاریندان بیریدیر.
ایسلامین كرامتلی بؤیوكلری، اینتظامی اینسان یاشاییشی‌نین موهوم مسأله‌لریندن بیری ساییبلار. مولا علی (ع) ایمام حسن (ع) و حسینه (ع) وصیتینده بئله بویورور: سیز و بوتون اوشاقلاریم و بو مكتوبون یئتیشدیگی هر كسه آللاهدان قورخماغی و ایشلرده نیظام اینتیظامی رعایت ائله‌مگی وصیّت ائلیرم. (نهج البلاغه، خوطبه157، نامه 47)
اینتیظام، مقصده چاتماغا بیزیم چكدیگیمیز زحمتی آزالدار آما اینتیظامسیزلیق چوخ واختلار عصبلشمك، ایسترس و حتّا مغلوبیته‌ده گتیریب چیخارار.
اینتیظامسیزلیق آیری موشكوللر ده یارادار كی خولاصه اولاراق اونلارا ایشاره ائدیریك:
- اینسانین ایجتیماعی شخصیّتین پوزار
- آیریلارین حقّینی آیاقلاماغا سبب اولار
- اینسانین مادی سرمایالار و عؤمرونو هدر وئرر
- یاشاییش و ایش مسأله‌لرینی بیر-بیرینه وورار
یاشاییشیندا اینتیظاملی اولان شخص، گئیینیش، بزك، كلمه‌لردن ایستیفاده ائله‌مكده و جومله‌لرین تنظیمینده، عهده وفا ائله‌مكده، ایش و یاشاییش یئرینی بزه‌مكده آیریلار اوچون مودئل اولار. نتیجه‌ده اونلارین محبتی و موراجیعه‌سینه توش گلر و بئله‌لیكله فردین شادلیغی اؤز یاشاییشیندا چوخالار.