din xadimi دین خادمی

	ایمام صادقین (ع) دونیا و آخیرت موریدینده دؤرد نصیحتی
ایمام صادق (ع) اینسانین نعمتلر موقابیلینده غفلتی باره‌ده بیر حدیثده بویورور كی آللاه سنه نعمت وئردی و اؤرگتدی كی اوندان نئجه ایستیفاده ائده‌سن, آما سن همیشه بونلاری بیر-بیری‌نین اوستونه قالیرسان. یئری وار آللاه تعالا دئیه كی سنه وئردیگیم بو قدر نعمتی نه ائدیرسن؟ رُوی أَنَّهُ جَاءَ رَجُلٌ إِلَی الصَّادِق (ع) فَقَالَ لَهُ:«بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ عَلِّمْنِی مَوْعِظَةً فَقَالَ لَهُ علیه السلام إِنْ كَانَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدْ تَكَفَّلَ بِالرِّزْقِ فَاهْتِمَامُكَ لِمَا ذَا وَ إِنْ كَانَ الرِّزْقُ مَقْسُوماً فَالْحِرْصُ لِمَا ذَا وَ إِنْ كَانَ الْحِسَابُ حَقّاً فَالْجَمْعُ لِمَا ذَا وَ إِنْ كَانَ الثَّوَابُ عَنِ اللَّهِ حَقّاً فَالْكَسَلُ لِمَا ذَا» بیر ریوایتده گلیب كی بیر شخص ایمام صادقین (ع) محضرینه گلیب عرض ائدیر: یا بن رسول‌الله آنا-آتام سنه قوربان اولسون! منه بیر نصیحت وئر! «بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ عَلِّمْنِی مَوْعِظَةً»، حضرت بویوردو: اوّل؛ «إِنْ كَانَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدْ تَكَفَّلَ بِالرِّزْقِ فَاهْتِمَامُكَ لِمَاذَا» آللاه روزی‌نین ضامینیدیر و دئییب: سنین روزینی ضمانت ائدیرم و اونو سنه چاتدیریرام؛ پس نه اوچون غوصّه یئییرسن؟ بیر اوشاق كی آتاسی اونون روزی‌سینه ضامین اولوب, روزی غوصّه‌سی یئیَر؟ او دئیر: آتام خرجیمی وئریر, داها غوصّه‌نین معناسی یوخدور. غوصّه یئسه, دلیدیر. اولار كی بیر آتانین الی بوش اولسون, آما هر شئی بو آتانین الینده‌دیر. ایكینجیسی ؛«وَ إِنْ كَانَ الرِّزْقُ مَقْسُوماً فَالْحِرْصُ لِمَاذَا»، ریزقی پایلایان, رزّاق اؤزو اولسا و سن اونو آزالدیب چوخالدا بیلمه‌سن, نیه حیرص یئییرسن؟ اوچونجوسو؛ «وَ إِنْ كَانَ الْحِسَابُ حَقّاً فَالْجَمْعُ لِمَا ذَا»، قیامت گونون حسابی حقّ اولسا, نیه بو قدر آنبار ائلیرسن؟ حضرت حسابین فقط حلالی‌نین صؤحبتین ائلیر, «فی حلالها حساب» و حرام موریدینده كی عیقابی وار بحث ائله‌میر. دئییرلر كی بهلول ساجی اود اوستونه قویاردی و داغلاناندان سونرا چیخاردی ساجین اوستونه و بئله دئیردی: بهلول, جوببه, آرپا چؤرگی و سیركه. سونرا آتیلاردی یئره. اوندان سوروشدولار: نیه بئله ائدیرسن؟ دئدی: چونكی دئییرلر قیامت چؤلونون یئری داغلانمیش اولار. قیامت گونو اوچون تمرین ائدیرم كی نه قدر تئز حسابیمین جوابینی وئرسم آیاغیمین یانماسی آز اولاجاق؟ دؤردونجو؛ «وَ إِنْ كَانَ الثَّوَابُ عَنِ اللَّهِ حَقّاً فَالْكَسَلُ لِمَاذَا»، اگر ایطاعتین قیبالیندا آللاهین وئردیگی پاداش حقّدیر و بو پاداش قیامت گونو وئریله‌جك, پس نیه آللاهین ایطاعتینده سوستلوق ائدیرسیز؟ بیر حالداكی تله‌سمك لازیمدیر و گرك تنبللیگی و سوستلوغو كنارا قویاسیز.

عینادكار اوشاقلا نه ائدیم؟

ایكی یاشلی اوشاغیز, قیشقیرماغی‌ایله سیزی باشا سالیر كی ایستیر اؤزو لیوانا سوت تؤكسون؟ یا سیز ایستیرسیز ائوه گله‌سیز آما او آغلاییب آیاقلارینی یئره چیرپماقلا ایستیر پاركدا قالسین؟ سیز تله‌سیرسیز كی قوناقلیغا گئتمك اوچون وساییلی آلیب گئده‌سیز آما اوشاغیزین كؤنلو ایستیر فروشگاهین پیلّه‌لرین یئنیب قالخا و اوینایا. احتیمالاً سیزین‌ده بئله تجروبه‌ز وار و اوشاغیز ایستیر سؤزون یئریتسین و اونا چاتماق اوچون هر جور قیشقیرماق و های‌-كویدن ایستیفاده ائلیر. آما سیز بیلمیرسیز اونونلا نه ائده‌سیز؟ بو قیسا یازیدا اوشاقلارین كؤنزلیگی و اونون قاباغین آلماق یوللاریندان بحث ائدیریك. اوشاغیزین رفتارینا دیقّت ائله‌سیز گؤره‌جكسیز كی چوخ واختلار ائله‌دیگی رفتاردان هئچ منظورو یوخدور آما بیزیم نظریمیزه گلیر كی بیزیمله عیناد ائلیر. بو مسأله اوشاغین بالاجالیق واختیندا چوخ اولار. مثلاً ایكی یاشلی اوشاغیز ایستیر تازا تجروبه‌لر ائله‌سین. او ایستیر بیلسین كی نئجه سوت لیوانا تؤكولور و اونون شكلینه دوشور. بونا گؤره سیز صوبحانه‌یه سوت حاضیرلایاندا چالیشیر قابی سیزین الیزدن آلیب و اؤزو سوتو لیوانا تؤكسون. او دئییر: اؤزوم تؤكورم! و البته سیز اونا بو ایشه ایجازه وئرسز هئچ موشكول قاباغا گلمز فقط شاید بیر آز سوت یئره تؤكوله. عَوضینده اونون تازا بیر تجروبه‌سی اولار كی بونون چوخ اهمیّتی وار. آما سیز سوتون تؤكولماغیندان و میزین باتماغیندان قورخساز و نتیجه‌ده اونا بو ایشه ایجازه وئرمه‌‌سز, اوندا عینادكارلیق موشكولو قاباغا گلر و او چالیشار قیشقیر-باغیرلا اؤز ایستگینه یئتیشسین. بیرینجی نوكته بودور كی اوشاغیزین طبیعی ایستكلرینه اهمیت وئره‌سیز و اونا تازا تجروبه‌لر ایمكانی یاراداسیز. مگر او زمان كی خطرلی ایش اولا كی بوردا گرك مؤحكم اولاسیز و ایجازه وئرمه‌یه‌سیز كی اونون عینادكارلیغی سیزی تسلیم ائده. اوشاغیز ایكی یاشیندان سونرا ایستیر كی موستقیل اولماغی تجروبه ائله‌سین. بو یاشدا طبیعیدیر كی اوشاق خرابكارلیق ائله‌سین و سیز گركمز اونا مانع اولاسیز و اونداكی ایستیقلالین جوجرمه‌سینه مانع اولاسیز. بو یاشداكی اوشاغا طبیعیدیر كی همیشه موناسیب رفتاری اولماسین, آما سیز بونو عینادكارلیق حسابینا قویمامالیسیز. اونو درك ائدین و مومكون اولان قدر اونا ایستیقلال وئرین و ایجازه وئرین تازا تجروبه‌لر ائله‌سین. اوندا گؤره‌جكسیز كی نئجه قاباغا گئده‌جك و داها بؤیوك ایشلری ایشتیباهسیز انجام وئره‌جك. نه ائتمك لازیمدیر؟ 1. اونو درك ائدین اوشاق آغلاییب قیشقیر-باغیر سالاندا و اویون زمی‌سیندن چیخماق ایسته‌مه‌سه, اونونلا ساواشماق عَوضینه یاخشیسی بودور كی اونو قوجاغیزا آلاسیز و دوست‌یانا لحنله دئیه‌سیز كی بیلیرسیز كی اویناماقدان و بو خوش لحظه‌لردن آیریلماق چتیندیر. اونا ایناندیرین كی سیز اونون طرفینده‌سیز و اورگیز ایستیر كی قالاسیز آما مجبورسوز قاییداسیز. یادیزدا اولسون كی بو جور واختلار اصلاً حیرصلنمیه‌سیز و اوشاغیزین رفتارینا گؤره اوتانمیاسیز. مهریبان و عینی حالدا مؤحكم اولون و اونا دئیین كی اورگیز ایسته‌میر آما گرك پاركدان گئده‌سیز. ال-آیاغیزی ایتیرسز اوشاغین گلن دفعه‌لر ده بئله ائله‌مك احتیمالی واردیر. آما اگر قاطع و آرام اولساز اوشاق بیلر كی تسلیم اولمالیدیر. 2. جیزیقلاری موعیّن ائدین اوشاقلارین محدودیته احتیاجلاری وار. یعنی گرك جیزیقلاری اونلارا توضیح وئره‌سیز و بیله‌لر كی كی آیاقلارینی بو جیزیقدان ائشیگه قویسالار رفتارلارینا موناسیب تنبیه اولاجاقلار. آز یاشلی اوشاقلار كی ایستكلرینی دانیشیقلا دئیه بیلمیرلر, اونلاردا آیریلارین وورماق و قیشقیرماق كیمی غیر موناسیب رفتارلار چوخ اولا بیلر. آما بو سیزسیز كی اونلارا اؤرگتمه‌لیسیز كی ایستكلرینه چاتماق اوچون دانیشیقدان كؤمك آلمالیدیلار نه اینكی قیشقیر-باغیر سالسینلار. مثلاً اوشاغا دئیین كی حقی یوخدور آیریسینی وورسون. «بیز هئچ كسی وورماریق, اگر حیرصله‌نیبسن یولداشینا دئ كی اویناتمالینی ایستیرسن و او گرك اونو سنه قایتارا.» یا مثلاً خیاباندان كئچمه‌نین قایداسی بودور كی خیاباندان كئچنده منیم الیمی توتاسان. ایمكانی وار اوشاق بو قایدا-قانونلاری یاددان چیخاردا, آما سیز قاطع اولساز و ثابیت قانونلاری اونون یادینا سالساز, بیر زاد چكمز كی اونلاری اؤرگه‌شر. بعضی واختلار اوشاق بیر سئری دلیل‌لره گؤره, قانونو آیاقلار. بیز او دلیل‌لره دیقت یئتیرمیریك و فقط چالیشیریق كی اونو تنبیه ائدیب قانونو رعایت ائله‌مگه مجبور ائدك. مثلاً اوشاق قارانلیقدان قورخسا موشخص ساعتده گئدیب اؤز اوتاغیندا یاتماز. ایندی سیز هر نه قدر اونو اویناماقدان و كارتوندان محروم ائده‌سیز یئنه‌ده قارانلیقدان قورخور. سیز تنبیه یئرینه اونون قورخوسونو آزالتماغا بیر یول تاپمالیسیز. مثلاً اونا بیر گئجه چیراغی آلاسیز و یا بیر ایپ اولا كی بیر اوجوندان او یاپیشا و او بیری اوجوندان سیز یاپیشاسیز و احساس ائلیه سیز اونون یاخینلیغینداسیز و اوندان موغایات اولورسوز. 4. یاخشی رفتاری گوجلندیرین آتا‌-آنالارین چوخو اوشاقلا او واخت دانیشیرلار كی ایستیرلر اونونلا ساواشالار. آغیزلاریندان چیخان كلمه‌لرین چوخو بئله اولور: ائله‌مه! اَل وورما! او دا اؤرگه‌شیر كی شولوقلوق ائله‌مكله والدینین دیقّتینی جلب ائلیه حتّا اگر بو دیقّت ائله‌مك كؤتك وورماق و دئیینماق اولا. بونا گؤره چالیشین اوشاغیزلا امر-نهی‌دن سونرا شیرین دانیشیغیز دا اولسون و اونونلا اوینایین و گؤزل ایش گؤرنده اونو تشویق ائدین. اوندا اوشاق اؤرگه‌شر كی یاخشی ایشلرله‌ده سیزین دیقتیزی جلب ائله‌سین. یادیزدا اولسون كی اوشاقلار قولای ایش گؤرنده اؤزلریده ناراحات اولارلار و یاخشیسی بودور كی سیز اونلاری دیلیزله شاللاق وورمایاسیز. موتخصیصلر اینانیرلار كی اوشاقلارین رفتارین پیسدن یاخشی‌یا تبدیل ائله‌مك اوچون, اوّلده گرك بیر ایش گؤرك كی اوندا یاخشی حیسّ یارانسین و یاخجیلیغا طرف تشویق اولسون. چونكی بو پیس احساس سیزین داعوازلا داها پیس اولسا اوشاغین رفتارین پیسلتمكدن سونرا آیری نتیجه‌سی اولمایاجاق. بیر آیری نوكته‌ده وار كی یادیزدا اولسون اوشاغا نظم اؤرگتمك اونو كونترول ائله‌مك معناسیندا دئییل. بلكه بو معنایادیر كی اونا اؤز رفتارینی كونترول ائله‌مگی اؤرگه‌ده‌سیز. یاخشی رفتار ائله‌مگه, ایكی یاشلی اوشاغین‌دا انگیزه‌یه احتیاجی وار. او بیلسه كی یاخشی رفتاری باعیث اولاجاق سیزله گؤزل بیر گون سووسون, اونون اوچون بؤیوك انگیزه اولار. ‎ 4. موثبت پیشگیرلیكدن ایستیفاده ائدین   روانشیناسلار اینانیرلار كی ایكی یاشدان اون یاشا قدر اوشاقلار اوچون تك قالماق موناسیب تنبیه ساییلیر. تك قالماق مودتی 2 دقیقه‌دن 10 دقیقه‌یه‌ قدر دگیشه بیلر. بو مودّتده اوشاغین حقی یوخدور دانیشا, بیر شئی یئیه و یا اوینایا. یاخشیسی بودور كی اوشاق بیر صندل اوستونده و یا اوتاغین گوشه‌سینده اوتورا و بو مودّتده هئچ كسله دانیشمایا, یوخسا تنبیه مودّتی چوخالار. آما بعضاً لازیم اولور كی بو مودّتدن موثبت صورتده اوشاغی آراملاتماغا ایستیفاده اولا. مثلاً حیس ائله‌سز كی اوشاغین حؤصله‌سی گئدیب و ایندی‌دی كی های-كوی سالا, پاتلامانین قاباغین آلماق اوچون اونو خلوت بیر مودّته تشویق ائدین. بو خلوتده او اؤزو ایله كیتاب, پتو و آیری شئیلر ده آپارا بیلر. بو ایشه بویون وئرمه‌سه آرامیشیزی ساخلایین. سیز گرك اوشاغیز اوچون بیر اولگو اولاسیز و شاید پیس اولمایا كی ناراحاتلیغیزی آرادان آپارماق اوچون خلوت بیر اوتاغا گئده‌سیز كی اوشاغین پیس رفتارین گؤرمیه‌سیز. سیز و اوشاغیز آرامیشه چاتاندان سونرا موناسیب رفتار باره‌سینده بیر-بیریزله دانیشا بیلرسیز. 5. اوشاغا قودرت و ایختیار وئرین سیز ده مجبور قالساز رئیسین سؤزونه قولاق آساسیز و اؤزوزدن ایختیاریز اولماسا, نهایتدا یورولارسیز و عوصیان ائدرسیز. اوشاغا اینتیخاب حقّی وئرسز, او ائلیه بیلر كونترول اولموش بیر موحیطده ایسته‌دیگی ایستیقلالا ال تاپسین و بو ایش اونا آرامیش وئرر. اوشاغیزی سیز سئچدیگیز پالتاری گئیمگه مجبور ائله‌مك یئرینه, اونون قاباغینا ایكی دست پالتار قویساز كی بیرینی اینتیخاب ائله‌سین چوخ یاخشی اولار. یئمك و حتّا گئجه ناغیلین واختی‌نین اینتیخابینی اونا وئره بیلرسیز. اوندا گؤره‌جكسیز كی اوشاغین عینادكارلیقلاری باشا چاتدی. ایمكانی وار دئیه‌سیز كی او همیشه ایشتیباه اینتیخاب ائلیر. آما یاخشیسی بودور كی جریانا بئله باخمیه‌سیز. باخین گؤرون هانسی یاخشیدیر؟ بو كی سیز اونا ایجازه وئره‌سیز صوبحانه‌یه ژئله یئسین یا بو كی سیزدن خبرسیز تختی‌نین آلتیندا ژئله یئسین؟ . . . پس چوخدا چتین توتمایین و ایجازه وئرین ضررلی اولمایانا قدر ایختیار صاحیبی اولسون و اوندان لذّت آپارسین. 6. اوشاغیزین یاشینا و شراییطینه احتیرام قویون اوشاقلارین هر یاشدا بیر سئری خصوصیتلری وار كی گونده‌لیك برنامه‌لریزی اونونلا تنظیم ائله‌سیز داها آز موشكوله چاتاسیز. مثلاً 2 یاشلی اوشاق پاركدا غذا یئمگی, آرام رستوراندان داها چوخ سئور. پس ائشیكده غذا یئمك قصدیز اولسا و یا بیری‌ایله قرار قویساز اوشاغین یاشینی نظرده آلین و ائله بیر شراییط اینتیخاب ائدین كی او راحت اولسون. شاید سیز ده ائله بیر شراییطده اولاسیز كی اوشاغین دیر-دیرینا حؤصله‌ز اولمایا. والدینین‌ده بیر سئری موشكوللری اولا بیلر كی آرامیشه احتیاجلاری اولار. سیز ده بو شراییطده اولساز و اوشاغیز آز یاشلی اولسا و سیزین شراییطیزی درك ائله‌مه‌سه, ائلیه بیلرسیز اوشاغین سئودیگی زادلارلا باشینی قاتاسیز. یادیزدا اولسون كی 2 یاشلی اوشاقدان اینتیظاریز اولمامالیدیر سیزی درك ائده. سیز كی توكلریزی بو دونیادا آغاردیبسیز, اونا دا فورصت وئرین سیزین كناریزدا شیرین یاشاییشی تجروبه ائله‌سین.

خندق جنگینده حضرت علی‌نین (ع) فداكارلیغی

حضرت علی(علیه السلام) بو جنگده دوشمن قهرمانلاری‌نین قاباغین آلماسایدی و یا بو یولدا شهید اولسایدی, دوشمن سربازلاری‌نین خندقدن كئچمه‌سی راحاتلاشاردی و دوشمنین سیپاهی ایسلام قوشونونا هجوم ائلردی و نتیجه‌ده موشریكلر غالیب اولاردیلار. هیجرتین بئشینجی ایلینده شوالین 17-ده خندق غزوه‌سی باش وئردی. بو غزوه‌ده دوشمنین قوشونو چوخ و موجهزیدی. موشریكلر مدینه شهرینی اوزون مودّت اوچون موحاصیره‌یه سالدیلار و موسلمانلارین فداكارلیقلاری و آللاهین كؤمگی ایله دوشمن مغلوب اولدو و موسلمانلار بو جنگدن باشی اوجا چیخدیلار. قریش قهرمانی قاباغیندا دایانان جوان كیشی آیت‌الله جعفر سبحانی «ویلایت فروغی» كیتابیندا احزاب جنگی‌نین باشلانیشی شرحینده بئله یازیر: هر دفعه كی عرب قهرمانی «عمرو بن عبدود» موباریزه اوچون آیاغا قالخیردی, موسلمانلاردان فقط بیر جوان دوروب میدانا گئتمك اوچون پیغمبردن ایجازه ایستیردی. آما هر دفعه پیغمبر موخالیفتچی‌لیك ائدیردی. او جوان حضرت علی‌ایدی(علیه السلام) و پیغمبر اونون جوابیندا بویوروردو: اوتور بو «عمرو»دیر! «عمرو» اوچونجو دفعه اوچون باغیردی و دئدی: قیشقیرماقدان سسیم توتولدو, سیزدن بیر نفر یوخدور كی میدانا گله؟ یئنه بو دفعه حضرت علی (ع) پیغمبره یالواردی كی اونا موباریزه ایجازه‌سی وئرسین. پیغمبرین (ص) خندق جنگینده ایمام علی (ع) باره‌ده تاریخی جومله‌سی پیغمبر بویوردو: رقیب ایسته‌ین «عمرو»دیر. حضرت علی (ع) عرض ائله‌دی: اولسون! نهایتده پیغمبر اونون ایستگی‌ایله موافیقت ائله‌دی و اؤز قیلینجینی اونا وئردی و عمامه‌سینی اونون باشینا باغلادی و اونون باره‌سینده دوعا ائله‌دی و بویوردو: آللاه! علی‌نی پیسلیكدن ساخلا, ائی آللاه «بدر»ده «عبیده»نی و «اُحُد»دا آللاهین آسلانی «حمزه»نی الیمدن آلدین, آللاه! علی‌نی صدمه‌دن ساخلا. سونرا بو آیه‌نی تلاوت بویوردو: «رَبِّ لَا تَذَرْنِی فَرْدًا وَأَنتَ خَیْرُ الْوَارِثِینَ»، (انبیاء:89) و سونرا بو تاریخی جومله‌نی بویوردو: «بَرَزَ الْاِیمانُ كُلُّهُ اِلَی الشِّرْكِ كُلِّهِ»، یعنی ایمان و شیركین بوتونلویو بیر-بیریله اوز به اوز اولدولار. ایمام علی (ع) تأخیرین جوبرانی اوچون سورعتله میدانا یولا دوشدو و عرب قهرمانی‌نین رجزی وزن و قافیه‌سینده بیر رجز اوخودو كی مضمونو بئله‌ایدی كی تلسمه, سسیوه جواب وئرمگه گوجلو كیشی گلیب !  . . . حضرت علی(علیه السلام) «عمرو»ین یادینا سالدی كی بئله بیر نذر دئییب «قریش»دن بیر نفر اوندان ایكی زاد ایسته‌سه بیرینی یئرینه یئتیره. عمرو قبول ائله‌دی. حضرت علی(علیه السلام) بویوردو: بیرینجی ایستگیم بودور كی ایسلامی قبول ائده‌سن. عرب قهرمانی دئدی: بو ایستكدن واز كئچ كی سنین دینینه احتیاجیم یوخدور. سونرا حضرت علی (ع) بویوردو: گل جنگدن واز كئچ و اؤز وطنینه قاییت و پیغمبرین ایشینی آیریلارینا ساخلا كی غالیب اولسا قریش اوچون بیر سعادت ساییلار و اؤلسه, سن ساواشسیز آرزینا چاتمیش اولارسان. عمرو جواب وئردی: قریش آروادلاری بئله دانیشمازلار, نئجه قاییدیم؟ بیر حالداكی محمده الیم چاتیب و ایندی واختی چاتیب كی نذریمه عمل ائدم؟ چونكی من بدر جنگیندن سونرا نذر ائله‌میشم كی محمددن اینتیقام آلمامیش باشیما یاغ سوتمه‌یم. بو دفعه حضرت علی (ع) بویوردو: پس جنگه حاضیرلاش كی  ایشین دویونون قیلینجلا آچاق. بو زمان عربین قوجا قهرمانی پؤرتلمیش پولاد كیمی قیزاردی و حضرت علی‌نی پیادا گؤرنده آتیندان یئنیب اونو پئیله‌دی و قیلینجی ایله حضرت علی‌یه حمله ائله‌دی و اونو شیدّتله او حضرتین باشینا یئندیردی. حضرت علی اونون ضربه‌سینی قالخانلا دفع ائله‌دی آما قالخان ایكی بؤلوندو و قبیلقه‌ده ایكی بؤلوندو و او حضرتین باشی یارالاندی. بو لحظه حضرت علی بیر فورصت تاپیب اونا مؤحكم ضربه ووردو و یئره سالدی. قیلینجلارین سسی و توز تورپاق قویموردو كی ایكی طرفین قوشونو نتیجه‌نی گؤرسونلر. آما بیردن-‌بیره حضرت علی‌نین (ع) تكبیر سسی اوجالدی و موسلمانلاردان شادلیق هارایی گؤیه قووزاندی و بیلدیلر كی حضرت (ع) عرب قهرمانینا غلبه ائدیب و اونون شرّینی آرادان آپاریب. پیغمبر (ص) حضرت علی‌نین (ع) او گونكی فداكارلیغین بئله بیان بویوردو: ««ضَربَةُ عَلِی یَومَ الخَندَقِ اَفضَلُ مِن عِبادَةِ الثّقلین»، علی‌نین خندق گونو ووردوغو ضربه دونیا اهلی‌نین عیبادتیندن افضلدیر.

	حیرصی سویوتماق اوچون 5 فوری یول
حیرصله‌نن زمان باشیزی بیر ایشه قاتین كی ذهنیز مشغول اولسون؛ حیرصدن و سونراكی پشمانلیقدان قورتولماغا چوخلو یوللار وار. آراملیقلا بیر لیوان سو ایچین نظره چوخ ساده گلیر, آما چوخ تأثیرلیدیر. پس بوندان سونرا هر واخت حیرصله‌نسز, اؤزوزه بیر لیوان سو تؤكون و آراملیقلا ایچین. هر قورتوم سویا دیقّت ائدین, تصوّور ائدین كی سو, نئجه آغزیزدان معده‌زه گئدیر, بئله‌لیكله اؤزوزو داها آرام حیس ائده‌جكسیز. غضبین فیشارینی بوشالدین بیر یوموشاق بالیش یا موتكّه سیزه كؤمك ائدر كی تازادان آراملاشاسیز. بوتون غضبیزی بالیشین اوستونه تؤكون, بالیشی مؤحكم یوموروقلایین و نئچه دقیقه‌نین ایچینده غضبیز بوشالار. گولمه‌لی قیافه‌یه فیكیرلشین گؤزلریزی یومون و سیزی غضبلندیرن شخصین قیافه‌سینی نظریزه گتیرین, ایندی اونو مومكون قدر لاپ گولمه‌لی حالتده تصوور ائدین مثلاً اونو بؤیوك گوللو شالوار و یا بؤیوك و یاشیل شیپوری بؤرك و یا عجیب بیر پالتار ایچینده تصوور ائدین كی تلخك كیمی ادا چیخاردیر. بئله ائله‌سز گؤره‌جكسیز كی غضبیز یاددان چیخیب و گولورسوز. درین نفس آلین اؤزوزو بیر كنارا چكین و گؤزلریزی یوموب درین نفس آلین, چالیشین نفسین گئدیب گلمه‌سینی ائشیده‌سیز. ذهنیزی باغلایین و نفس سسیندن سونرا آیری سسه فیكیر وئرمه‌یین. داها درین و یاواش نفس چكین, اورگیزین دؤیونمه‌سی یاواشلار و غضبیز سویویار. اؤزوزو ذهنی بیر فعالیته مشغول ائدین اوندا كی گؤردوز غضبله‌نیبسیز, ذهنیزی بیر ایشه مشغول ائدین, مثلا سودوكو جدولی حل ائتمگه باشلایین. بیر شئی تاپانماسیز گؤزلریزی یومون و عددلری بؤیوكدن كیچیگه سایماغا باشلایین. بوجور :100 , 99, 98, 97 و . . . و بیر لحظه گؤره‌جكسیز كی غضب یادیزدان چیخیب.