كریم آدام باغیشلادیغینا قاییتماز ! * الكریم لا یرجع فی هبته !
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : حكایه لر

كریم آدام باغیشلادیغینا قاییتماز ! * الكریم لا یرجع فی هبته !
اصمعی دئییر: بیر چؤل
آدامینا ناماز قیلاركن راست گلدیم، اونونلا ناماز قیلدیم. باشلادی اوخوماغا: والشمس
وضحاها والقمر إذا تلاها كلمة بلغت منتهاها لن یدخل النار ولن یراها رجل نهى النفس
عن هواها.. (گونش و اونون ساچماسینا آند اولسون، اونون آردینجا گلن آیا آند
اولسون، سؤزون آخیری بلاغتلی اولار، اودا داخیل اولماز و اونو گؤرمز، اؤزونو
نفسیندن اوزاق ساخلایان كیشی . . )
اونا دئدی: «اوخودوغون قورآندا یوخدور».
دئدی: «منه اؤیرت».
فاتحه ایله إخلاص سورهسینی اونا اؤیرتدیم. نئچه گون سونرا اوردان كئچنده گؤردوم فاتحه سورهسینی تك اوخویور. دئدیم: «او بیری سوره نئجه اولدو؟»
دئدی: «اونو عمی اوغلوما باغیشلادیم، كریم آدام باغیشلادیغینا قاییتماز».
الكریم لا یرجع فی هبته
الأصمعی قال: مررت بأعرابی یصلی بالناس فصلیت معه، فقرأ والشمس وضحاها والقمر إذا تلاها كلمة بلغت منتهاها لن یدخل النار ولن یراها رجل نهى النفس عن هواها..
فقلت له: لیس هذا من كتاب الله
قال: فعلمنی
فعلمته الفاتحة والإخلاص، ثم مررت بعد أیام، فإذا هو یقرأ الفاتحة وحدها، فقلت له: ما للسورة الأخرى؟
چؤل آدامی و فیل سورهسی * أعرابی و سورة الفیل
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : حكایه لر

چؤل آدامی و فیل سورهسی * أعرابی و سورة الفیل
اعرابی ایمام جماعتی دالیسیندا صوبح نامازی قیلیردی. ایمام بقره سورهسینی اوخودو. اعرابینین تلسیك ایشی اولسا دا ایشینه چاتا بیلمهدی.
صاباحیسی گون یئنه مسجیده گلدیگینده ایمام فیل سورهسینی اوخوماغا باشلادی. اعرابی نامازی یاریمچیق قویوب گئدركن دئدی: «دونن بقره سورهسینی اوخودون گون اورتایاجن قورتولمادین، بوگونده فیل سورهسینی اوخورسان، اینانمیرام گئجه یاریسینا قدر قورتولاسان».
أعرابی و سورة الفیل
وصلى أعرابی خلف إمام صلاة الغداة، فقرأ الإمام سورة البقرة، وكان الأعرابی مستعجلاً ففاته مقصوده.
فلما كان من الغد بكر إلى المسجد فابتدأ الإمام بسورة الفیل فقطع الأعرابی الصلاة وولى وهو یقول: أمس قرأت البقرة فلم تفرغ إلى نصف النهار، والیوم تقرأ الفیل ما أظنك تفرغ منها إلى نصف اللیلعلاقه (فانتاستیك پووئست) 10 سونونجو بؤلوم
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : حكایه لر

علاقه (فانتاستیك پووئست) 10 سونونجو بؤلوم
یازار: آنار
رسول اوغلو
***
«پسیخیاتر»-آستروفیزیكین رنگی قاچدی:
—نه قاپی، نه منزیل؟ سیز نه دانیشیرسیز؟
—باخ بو قاپی — دئیه اؤیرنجی اوتاقداكی قاپییا طرف چئوریلدی و چیلغینلیقلا چیغیردی:— آمان الله، بو دا بیر فوكوس! یوخ، سیز دوغرودان داهیسینیز. من ایندیجه بو قاپیدان ایچری گیردیم و قاپیدا آچیق قالدی، آما بیر باخین، — او یئنهده تاختالارلا چالین-چارپاز میخلانیب. داها سؤزوم یوخدور، گؤزو باغلیجیلیغینیز اعلادیر.
—بیلیرسیز نه وار؟—دئیه «پسیخیاتر»-آستروفیزیك تمكینله دانیشماغا باشلادی. او هلهده ساپساری ایدی، آما گؤرونور اؤزونو اله آلا بیلمیشدی. — من بیلمیرم كی، سیز بوتون بو سؤزلرله نه دئمك ایستهییرسیز. بلكه آنام منیم بوردا اولماغیمدان ایستیفاده ائدیب منزیلی روحی خستهیه وئریب. من بئله دوشونمك ایستهمزدیم، آما هر حالدا منه ائله گلیر كی، سیز ناحاق ایچیرسینیز.
—یاخشی، — اؤیرنجی آلدادیجی بیر ساكیتلیكله موصاحیبینه باخدی. — گؤرك روحی خسته هانسیمیزدیر و كیم-كیمی دلی ائدهجك. بو ساعت من سیزین گؤزونوز قارشیسیندا بو قاپینی آچاجام.
پسیخیاتر هیهجانلا:
—یوخ، یوخ، — دئدی، اونون رنگی داها دا قاچدی.
—هه، جادولارینیزین سیرّی آچیلاجاق، اوندان قورخورسونوز؟ من ایندیجه بو قاپینی آچاجام و سیزی قونشو منزیله آپاراجام. اورا كی، بایاق اورادا سیز بیغسیز پسیخیاتر ایدینیز. یا بلكه قارداشینیزدیر اوردا، بیلمیرم، هر حالدا من سیزین هامینیزی ایفشا ائدهجم، بوتون سیزین موردار عاییلهنیزی! گؤروم نه سببدن منیم باشیما بو اجلاف اویونلاری آچیرسینیز.
اؤیرنجی ائله بیل قیزدیرما ایچینده، آددا-بوددا دانیشیردی.
«پسیخیاتر»-آستروفیزیك حیرصلنمكدن داها آرتیق تعجوبلنیردی و اونون مات قالماسی، سادهلؤوح تعجوبو اؤیرنجینی داها دا اؤزوندن چیخاریردی. اؤیرنجی چیلغین بیر حركتله تاختالاری قوپارتدی، دارتیب قاپینی آچدی و آددیم آتدی. آما گؤزلری قارشیسیندا 20 مرتبه هوندورلوگوندهكی بوشلوق گیردابینی گؤرن آن دمیر بارماقلار اونون كؤینگینین بوینوندان یاپیشدی و ساخلادی — بو ائو صاحیبینین بارماقلاری ایدی.
پسیخیاتر-آستروفیزیك:
—دلی اولموسوز؟ — دئدی. — آخی بوراداكی بالكون نئچه ایلدیر اوچوب، اودور كی، بیز ده بو قاپینی میخلامیشیق. اوتورون.
ائو صاحیبی اؤیرنجینی اوتوزدوردو و هلهده آچیق قاپییا چپ-چپ باخاراق اوتاقدان چیخدی، بیر ایستكان سو گتیردی، اؤیرنجییه اوزاتدی:
—ایچین.
اؤیرنجی ایچدی و بیر قدر ساكیتلشدی. او اؤزونو ازگین حیسّ ائدیردی. ائله بیل هر شئیدن بئزمیشدی، هر شئیدن بیقمیشدی، هر شئیدن اوسانمیشدی، دونیادا هر شئیه قارشی لاقئیدلیك دویوردو.
ائو صاحیبی:
—اؤزونوزو پیس حیسّ ائدیرسیز؟ — دئیه خبر آلدی. اؤیرنجی تام بیر بیگانهلیكله:
—بیلمیرم، — دئدی.
—دینجلین. هر شئی كئچیب گئدر. گؤرونور، ایچكی سیزه چوخ پیس تأثیر ائدیر. بیر ده كی... من چوخ ناموناسیب واختدا گلدیم... گرك منی باغیشلایاسینیز... بیلسهیدیم...
اؤیرنجی:
—عئیبی یوخدور، — دئدی.
—من ائله بیل لاپ گؤیدن دوشدوم، — ائو صاحیبی ائله هئی اؤزونه برائت قازاندیرماغا چالیشیردی. — خاریجدن بیر آز قاباق گلمیشم و یئنهده گئدیرم. ایندیده باشقا اؤلكهیه، باشقا كونگیرهیه. واخت مسألهسینه حصر اولونموش كونگیرهیه. واختین فلسفی و فیزیكی ماهیتینه حصر اولونموش كونگیرهیه. ایجازه وئررسینیز سیقارئت چكیم؟
اؤیرنجی یونگولجه باشینی ترپتدی، یعنی كی، هه، بویورون، سونرا ایكینجی دفعه باشینی یئللهدی، یعنی كی، یوخ: موصاحیبی اونا سیقارئت تكلیف ائدیردی. ائو صاحیبی سیقارئتینی آلیشدیردی و درین قوللاب ووردو — سیقارئتین خوش، شیرینتهر عطری واردی.
—بیلیرسیز، — دئیه ائو صاحیبی یئنیدن سؤزه باشلادی، — بوتون بو كونگیرهلرین هئچ بیر اهمیتی یوخدور. باخ من ایندیجه چوخ بؤیوك بیر كونگیرهدن گلیرم، بایاق سیزه دئدیم. اوزاق دونیالارلا علاقه پروبلئمینه حصر اولونموشدو كونگیره. بوتون اؤلكهلردن ان مشهور عالیملر توپلاشمیشدی. معروضهلر، معلوماتلار، فیلملر، فوتولار، لئنت یازیلاری، نه بیلیم داها نهلر، نهلر. آنجاق منیم فیكریمجه، بو پروبلئم كؤكوندن یانلیش قویولور. سیزی یورمورام كی! تاكسینی 7-30-آ سیفاریش ائلهمیشم، اودور كی، هله یاریم ساعتده زهلهنیزی تؤكهجم... بلی... مسأله بئلهدیر كی، منیم فیكریمجه كوسمیك علاقهلر پروبلئمینه تامامیله باشقا پرینسیپلرله(اصوللارلا) یاناشماق لازیمدیر. توتالیم، باخ، او كونگیرهده نهدن دانیشیلیردی؟ آرئسیبودا نهنگ(بؤیوك) بیر رادیوتئلئسكوپ قورولوب. بو تئلئسكوپون واسیطهسیله كوسموسون درینلیكلرینه معلومات گؤندریلیب. نه بارهده؟ او بارهده كی، بیز—یئر آداملاری اونلوق سای سیستمیندن ایستیفاده ائدیریك. بئش آتومو ان واجیب ساییریق. ایكی آیاغیمیز، بیر باشیمیز وار. یئر اوزونده ساییمیز دا یئددی میلیاردا یاخیندیر. چوخ عجب. منی باغیشلایین، آما بو اصوللا قیزا ائلچی گئتمك و اوغلان حاقیندا معلومات وئرمك اولار — پئشهسی بو، وظیفهسی بو، پولو-دؤولتی بو قدر، قوهوم-اقرباسی فیلانكسلر و س. و س. آما كوسمیك كونتاكتلاری بو اصوللا یاراتماق اولماز. مثلاً، چیكاقو اونیوئرسیتئتینین پروفئسورو درئیك، بومبئی اونیوئرسیتئتینین پروفئسورو موكئرچی، یاپونیادان بیر پروفئسور، آدی یادیمدا دئییل، چیخیش ائتدیلر. اونلارین هامیسی نئچه ایللردیر كی، چوخ قووّتلی رادیوتئلئسكوپلار و كامپیوترلر واسطهسیله یاخین قالاكتیكالاری ایزلهییرلر، رادیوسیقناللاری یازیرلار، آما نه نتیجه حاصیل اولوب؟ هامیسی عئینی بیر نتیجه الده ائدیبلر، یعنی هئچ بیر نتیجه — اولدوزلار سوسوب. ایندیده اوتوروب باشلارینی سیندیریرلار: اگر دوغروداندا اوزاق اولدوزلاردا حیات وارسا، بس نییه اورداكیلار های وئرمیرلر؟! اگر بیزیم رادیو و تئلئسیقناللاریمیزی ائشیدیرلرسه، نییه دستهیی قالدیریب جاواب وئرمیرلر — او گولومسوندو و قیریق مفتیللی تیلیفون دستهیینی گؤستردی. من تیلیفون دستهیینی نظرده توتورام — سونرا نه ایسه دوشونوب علاوه ائتدی — یئری گلمیشكن، بو تشبیه تصادوفیده اولسا، چوخ دقیقدیر. بیز كوسموسلا محض بو جور تیلیفونلا، قیریق تئللی تیلیفونلا، علاقهسیز تیلیفونلا دانیشماغا جهد ائدیریك. تصوّور ائلهیین كی، بعضاً نه جور معناسیز ایشلر گؤرولور. بیر نئچه ایل بوندان قاباق آمئریكالیلار كوسموسا روك-ن-رولل موسیقیسینین مئلودیالارینی گؤندرمیشلر. ایندیده اوتوروب باشلارینی بولاییرلار — نییه بیر جاواب چیخمادی. بلكه بو موسیقینی اورا-داكیلار بگنمهییب. ائله بیل بو رادیو دینلهییجیلرین سیفاریشیله كونسئرت-زاددیر. مروزچیلردن بیری حتی بئله بیر فیكیر آتدی اورتالیغا: دئییر، شوبههسیز، كوسموسدان بیزه خبرلر گؤندریرلر، آما یوز ایلده بیر دفعه. یوز ایل بوندان قاباق، نئچه یوز، نئچه مین ایل بوندان قاباق یئر اوزونده رادیو یوخ ایدی كی، ایسماریشلاری(پیاملاری) قبول ائده بیلك. ایندی آز قالیب، بو سفر كوسموسدان بیزه رادیو واسطهسیله پاپاق ائلهین كیمی باشا دوشهجهییك. بیشمیش تویوغون گولمگی گلیر بئله سؤزلره. البته، باشقا چیخیشلار دا اولدو. بعضیلری دئییردیلر، جانیم، اولا بیلسین كی، قاللاكتیك علاقه سیستمی تامامیله باشقا پرینسیپلر اساسیندا قورولور. آما بئله دئینلر ده آخیردا نیكبینلیكله نتیجه چیخاریردیلار: هئچ كئفیمیزی پوزمایاق، اورگیمیزه سالمایاق، گئج-تئز بیز ده بو علاقه پرینسیپلرینه ییهلنهجهییك. نه دئیهسن؟
گؤرونور بیزیم شعوروموز علاقهنین تامامیله باشقا نؤوعونو آنلاماغا، تكرار ائدیرم باشقا نؤوع علاقه پرینسیپلرینی درك ائتمگه قادیر دئییل. اودور كی، اوتورموشوق نهنگ تئلئسكوپلارین یانیندا و گؤزلهییریك. جوربجور سیقناللار گؤزلهییریك. هله چوخ گؤزلیهجهییك. چونكی بیزه ائله گلیر كی، كوسمیك علاقه بالیق توتماق كیمی بیر شئیدیر، تورونو آتیب اوتورموسان چای قیراغیندا، گؤزلهییرسن بالیق هاچان گلیب دوشهجك. یاخشی، دئیك كی، من ایفراتا واریرام، مسألهنی توندلشدیریرم: بیز اونیوئرسال شیفر-سیقناللار، آنلاشیقلی رمزلر، ایشارهلر گؤندریریك كوسموسا. یاخشی، اولسون، آما بوتون بو اؤزفالیت نه دئمكدیر؟ بیزه ائله گلیر كی، اوزاق دونیالارلا علاقه یاراتماق — رادیو هَوَسكارلیغی كیمی بیر شئیدیر، تصادوفاً ائفیرده باشقا بیر رادیو هَوَسكارین اولترا قیسا دالغالارییلا راستلاشاجاقسان. آما آخی، منیم فیكریمین مغزی اودور كی، كوسمیك علاقه تامام باشقا جور، گؤزلنیلمز و ایضاح اولونماز بیر شكیلدهده مئیدانا چیخا بیلر. یعنی بیز اینسانلارین درك ائده بیلمیهجهییمیز بیر شكیلده. باخ، اوتوروب گؤزلهییریك، گؤزلهییریك كی، بیزیمله دانیشسینلار. آما بلكه بیزیمله چوخدان دانیشیرلار و ان موعاصر جیهازلار واسطهسیله دئییل، باشقا اصوللا. بلكه باخ ائله ایندینین اؤزونده، بو اوتاغین ایچینده دانیشیرلار بیزیمله، آما بیز باشا دوشه، آنلایا، درك ائده بیلمیریك. — او، درین بیر قوللاب ووردو، بایاقدان بری داوام ائدن، اوزون، پراكنده مونولوقوندا(بیر طرفلی دانیشیق) بو ایلك فاصیله ایدی. — آخی اوزاق دونیالارین ساكینلری — یئنیدن سؤزه باشلادی — بیزیمله تامام باشقا كاناللار واسطهسیله علاقه یاراتماغا تشبوث ائده بیلرلر. تامامیله باشقا رابطه فورماسیندان ایستیفاده ائده بیلرلر. بلكه بیزه معلوم اولمایان ایمكانلارا مالیكدیرلر و بئینیمیزه، شعوروموزا، پسیخیكامیزا تأثیر گؤستره بیلیرلر. اونلار حتّا بیزیم بئینیمیزین ایمكانلارینی — دونیانی منطیقسیز درك ائتمك ایمكانلارینی یوخلایا دا بیلرلر. من چوخ غلیظ دانیشمیرام كی، فیكریم سیزه آیدیندیرمی؟
اؤیرنجی:
—تخمیناً، — دئدی.
—بلی، بو اوزاق عالملر بیزه رادیو، تئلئ و باشقا بیزیم قاورایا بیلجهییمیز ایشارهلر واسطهسیله دئییل، تامام باشقا اصوللارلا موراجعت ائده بیلرلر. یاخود بیز و اونلار عیانی شكیلده گؤروشمهلی اولساق، یعنی اونلار بیزیم پلانئتیمیزه(سیارهمیزه) تشریف گتیرمهلی اولسا، بو گؤروشو بیز بو گون، تقریباً، نئجه تصوّور ائدیریك؟ نهدنسه بیزه ائله گلیر كی، اونلار پلانئتیمیزه ایری كوسمیك گمیلرده گلهجك، نهنگ كوسمودروملارا دوشهجكلر. نییه؟ آخی كیم دئدی كی، اونلار — اوزاق عالملرین ساكینلری، — چوخ ایری، آزماندیلار و یا حتّا ائله بیزیم بویدا، آداملار بویدا اولمالیدیرلار. لاپ قوی ان ایری اولدوزلاردا یاشاسینلار، آخی بونون اونلارین ظاهری اؤلچولرینه، بوی-بوخونلارینا هئچ بیر دخلی یوخدور. اونلار ان گؤرونمز میكروبدان بئله كیچیك مخلوقلار اولا بیلر. تامامیله جیسمسیز وارلیقلار دا اولا بیلرلر، مثلاً، شوا، گاز شكلینده، سس شكلینده. كیم دئییر كی، مثلاً، سس—شعورلو وارلیق اولا بیلمز. تصوّور ائدیرسیز بوتون بیر اولدوزون شعورلو ساكینلری—یالنیز سسلردیر. پوئزیادیر، ائلهمی؟ و اگر بو تیپلی كوسمیك قوناقلار بیزیم پلانئته تشریف بویوراجاقلارسا، یا حتی آرتیق چوخدان بویورموشلارسا، اونلارین یئر اوزوندهكی مسكنی، قبول مئیدانچاسی اینسان بئینینین گوشهلریده اولا بیلر.
كیشی ائله دانیشیردی ائله بیل معروضه اوخویوردو، بلكه بو دوغرودان دا اونون كونگیرهده اوخودوغو یا اوخومادیغی معروضه ایدی.
—آخی نییه بیز راضی اولموروق كی، كاییناتین باشقا گوشهلرینده تامامیله آیری — شوار قانونلاری مؤوجوددور — بیزیم سبب-نتیجه باغلیلیغیندان فرقلَنَن قانون سیستمی. و اونلارین بیزیمله علاقهسی یالنیز او زامان مومكون اولا بیلر كی، اونلار بیزیم ایقتداریمیزا — بو قانونلاری آشیب كئچمك ایقتداریمیزا اینانسینلار. دونیانی درك ائتمكده بو منطیقی سبب-نتیجه باغلیلیغینی آشا بیلهجك بیر قودرت وارمی اینسان شعوروندا؟ اونلاری محض بو ماراقلاندیرا بیلر. اونلار بئینیمیزین بونا حاضر اولوب-اولماماسینی یوخلایا، موعایینه ائده بیلرلر. شعوروموز مومكونسوزلوگو قبول ائده بیلیرمی؟ یا بلكه اونلار هله بیزیم بئینیمیزی — حاضیرلاییرلار — باشقا بیر منطیق سیستمینی قاوراماق اوچون حاضیرلاییرلار. و اونلارین بیزیمله علاقه یاراتماق جهدلری محض بو ساحهدهدیر: بئینیمیزدهكی سبب-نتیجه باغلیلیغینی قیرماق، آغلیمیزین قورولوشونو دَییشمك. آخی بیزیم بوتون ایدراكیمیز و كوسمیك علاقهلر یاراتماق تشبّوثوموز آنجاق و آنجاق بو منطیقه، سبب-نتیجه باغلیلیغینا اساسلانیر. آمان الله، بیز نئجه اؤز-اؤزوموزدن موشتبئهیك، نئجه ده قطعی حؤكم وئریریك. كاییناتی آنجاق بیزیم منتیقیمیزله درك ائتمك اولار!؟ ایكی دفعه ایكی موطلق دؤرددور! هر یئرده، هر زامان، كاییناتین هر گوشهسینده! آخی بیر زامانلار بیز اینسانلار عئینی اینادلا اینانیردیق كی، یئر حركتسیزدیر، گونش اونون باشینا دولانیر و آیری جور دوشوننلری آسیب-كسیر، اوددا یاندیریردیق. من یالنیز دین فاناتیكلرینی، اینكیویزیسیانی نظرده توتمورام. هلم-هلم آداملار دئییل، پتولومئی كیمی اؤز زمانهسینین ان پارلاق ذكاسی دا بونا — یئرین مركز اولماسینا، گونشین اونون باشینا دولانماسینا اینانیردی. بیز ایسه، اؤز زمانهمیزین پتولومئیدن قات-قات آشاغی اولان ذكالاری، عئینی بیر اینادلا باشقا شئیه اینانیریق: یئر كورهسی گونشین باشینا دولانیر. بونا ذرّهجن شوبههمیز یوخدور، نئجه كی، پتولومئیینده اؤز ایدعالارینا هئچ بیر شكّ-شوبههسی یوخ ایدی. یاخشی، بس بیردن صاباح، بیزیم تصوّور بئله ائلهیه بیلمدیگیمیز تامام باشقا كشفلر و قانونلار اساسیندا معلوم اولدو كی، یوخ، یئر گونشین دئییل، گونش یئرین باشینا فیرلانیر. اوندا نئجه؟ طبیعی كی، بونو من ظارافاتلا دئییرم، آما پرینسیپین اؤزو جیدّیدیر.
او نفسینی دردی و اؤسكورمگه باشلادی. عئینیله آناسی كیمی اؤسكوروردو، اوزون-اوزادی قورو اؤسكوركله. بیر آز ساكیت اولوب ایستكانی گؤتوردو. مطبخه كئچدی، بو آدامین نهدن دانیشدیغینی، اونا نهیی ایثبات ائلمگه چالیشدیغینی اؤیرنجی عغیللی-باشلی آنلامیردی هئچ. اؤیرنجی ایندی یالنیز بیر شئی دوشونوردو: اگر ایندی بو آدام مطبخدن قاییتماسا، بیر ده هئچ بیر واخت گؤرونمهسه، تامامیله آنلاشیلماز شكیلده منزیلدن غئیب اولسا و یاخود قاییتسا، اما، قیافهسی، صیفتی تامام باشقا جور اولسا — مثلاً ساچلاری چال، یاخود باشی داز كئچل، یا ائله اولدوغو كیمی قاییتسا، آما اونو، اؤیرنجینی تانیماسا، اؤزونو تامامیله آیری بیر آدام كیمی آپارسا — بوتون بونلارین هئچ بیری آرتیق اؤیرنجینی تعجّوبلندیره بیلمز. اونون ایندی كئچیردیگی یگانه حیسّ — تام بیر دوشونجه بیگانهلیگی ایدی، هئچ بیر فیكیر زحمتینه قاتلاشماق ایستهمیردی، هئچ بیر شئیی درك ائتمگه، آنلاماغا، ایضاح ائتمگه هَوَسی قالمامیشدی.
ائو صاحیبی اوتاغا قاییتدی. بیغلاری یاش ایدی. ایندیجه سو ایچمیشدی.
دیوار ساعتینا باخیب:
—داها لاپ آز قالیب — دئدی. — ایندیجه سیزی ساكیت بوراخاجام، باشینیزی آغریتمایاجام. تاكسی اون دقیقهدن سونرا گلهجك. یئری گلمیشكن، واخت حاقّیندا. واختی نئجه تعیین ائتمك اولار؟ كیم منه ایثبات ائده بیلر كی، واخت گئرییه یوخ، ایرهلییه گئدیر؟ واختدان صؤحبت گئدنده گئری نهدیر، ایرهلی نه؟ نه موعیّنلشدیریر واختی؟ باخ، بو جیهاز، — او دیوار ساعتینی گؤستردی،— بو قورولو مئخانیزم؟ دئیهجكسیز گونش تسیكلی — گوندوز-گئجه، یای-قیش. آما آخی گونشله باغلی بو حسابلار یالنیز بیزیم پلانئتلر سیستمینه عاییددیر. بو سیستم ایسه كاییناتدا — ذرّجیكدیر، توزدور. بس گونشین اؤزونده واخت نئجه اؤلچولور؟
اؤیرنجی:
—بیلمیرم، — دئدی.
—آما آخی واختین تامام باشقا آنلاییشیدا اولا بیلر.— او، سانكی آرتیق اؤیرنجی ایله یوخ، اؤزو اؤزویله دانیشیردی. — سیز هئچ واختین نیسبیلیگی حاقیندا معیشت سپكیسینده، عادی حیات میثاللاری سپكیسینده دوشونموسونوزمو؟ — دئیه یئنه اؤیرنجییه موراجعت ائتدی.
—یوخ.
—من ایسه دوشونموشم. تصوّور ائدین كی، یاتمیسیز. بو زامان قاپینیز دؤیولور، یاخود تیلیفون زنگ چالیر. یوخودا یوخ ها، گئرچكلیكده. گئرچكلیكده بونلار — قاپی دؤیولمهسی، تیلیفون زنگی — بیر آن چكیر. آما بو بیر رئال آنین عرضینده یوخودا سیز اوزون بیر احوالات گؤرورسوز. و یوخودا گؤردوگونوز بو احوالاتلار موطلق قاپی دؤیولمهسی، تیلیفون زنگیله بیتیر. دئمهلی، بو یوخولار زنگله، قاپی دؤیولمهسی ایله علاقهلیدیرلر. باشقا سؤزله دئسك، یوخونون بو صحنهلری، سیزین بئینینیزده محض همین سسلر سسلنن زامان دوغولور. آما یوخودا سیز بو سسلرله باغلی حادیثهنین اوّلینیده گؤرورسونوز، ائله بیر شئی گؤرورسوز كی، همین سسلرله سونا چاتیر، بیتیر. دئمهلی، بو سسلرین سسلندیگی مودّت عرضینده گئرچكلیكده و یوخودا ایكی موختلیف اؤلچولو زامان پارالِل شكیلده مؤوجوددور، آما اونلارین مودّتلری آیری-آیریدیر. فیكریم سیزه چاتیر؟
اؤیرنجی:
—چتینلیكله، — دئدی، — من چوخ یورولموشام.
—باغیشلایین، باغیشلایین، منده سیزی لاپ یوروب الدن سالدیم. بیلیرسیز من فیكیرلریمی كیمینلهسه بؤلوشمك ایستهییردیم. اودور كی... هه، واختدیر، من گئتمهلییم.
او، آیاغا دوردو، پاپاغینی قویدو، اوزرینده موختلیف شهرلرین، هوتِللرین دامغالاری اولان داما-داما چامادانینی گؤتوردو و اؤیرنجی ایله ویداعلاشیب قاپییا طرف گئتدی. قاپینی آچدی، سونرا نهدنسه یئنیدن اوتاغا قاییتدی و دئدی:
—علاقه پروبلئمی، باخ بوندادیر. بیز شعوروموزون دَییشمز منطیقی قانونلارینین پوزولماسینا راضی اولاجاییقمی؟ حادیثهلرین سبب-نتیجه باغلیلیغینین قیریلماسییلا باریشا بیلجهییكمی؟ تامام باشقا بیر شعور سیستمینین اولماسینی قبول ائدجهییكمی؟ اوزاق دونیالارلا علاقهنین یارانیب-یارانمایاجاغی محض بونلاردان آسیلیدیر. آما اگر بوتون غئیری-عادی، درج اولونماز. ایضاح ائدیلمز، شعوروموزا سیغیشماز شئیلره یئنه منطیقی راسیونال سببلر آختاراجاییقسا، وردیشلی(عادت اولونموش) آنالوگیالار آرایاجاییقسا، بیر شئیی كاسیب ذهنیمیزین قیسا آرشینییلا اؤلچجهییكسه، او زامان هئچ كسله هئچ بیر علاقه یاراتماق مومكون اولمایاجاق. — او گولومسوندو، آما بو چوخ كدرلی گولوش ایدی و صیفتینین بو كدرلی ایفادسیله او بیر داها آناسینی خاطیرلاتدی. — اینانین منیم سؤزلریمه. سالامات قالین...
قاپینی اؤرتوب گئتدی. آز سونرا اؤیرنجی آشاغی دوشن لیفتین سسینی ائشیتدی.
پنجرهدن آچیق بیر سحر اوزو گؤرونوردو. اولدوزلار چوخدان سؤنموشدو. داها دوغروسو، دان ایشیغینین آچیقلیغیندا ایتیب گؤرونمز اولموشدولار.
اؤیرنجینین یورغون شعوروندا بیر فیكیر اویاندی: او دوشوندو كی، ال-عاقیبت آخیر كی، ضعیفلیك گؤسترمهدی؛ و قاری، نه اونون درین قیریلدادان عالیم اوغوللاری — یا عئینی یگانه اوغلو — ایكی ایدی اونلار، یا بیر نفر ایدی — كیم بیلیر؟ — هر حالدا بو غریبه عاییله — ایكیسی اولسون، اوچو اولسون، فرقی یوخدور — هامیسی بیر یئرده اؤیرنجینین شعورونو پوزا، باشینی خاراب ائده بیلمهدیلر. او، دلی اولمادی كی، اولمادی.
اؤیرنجی سویونوب یاتاغینا گیردی. یوخویا گئده-گئده دوشونوردو: «گرك كیتابخانادان كوسمیك علاقهلره عایید ادبیات آلیب اوخویام».
باكی، آوقوست، 1976علاقه (فانتاستیك پووئست) 9
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : حكایه لر

علاقه (فانتاستیك پووئست) 9
یازار: آنار
رسول اوغلو
***
اؤیرنجی:
—فوتولاریدا ایضاح ائدین، — دئدی.
—فوتولاری، هانسی فوتولاری؟
—منیم اوتاغیمداكی، داها دوغروسو، او اوتاغینیزدا آسیلمیش فوتولار. اونلارین «سیرّی» ندیر؟ — سیرّ سؤزونو او یونگولواری بیر ایستهزایلا دئدی.
—سیرّ؟ نه سیردیر كی؟ بیلیرسیز، بو فوتولارداكی آداملارین چوخوسونو من هئچ تانیمیرام. اونلار منیم آروادیمین... منیم كئچمیش آروادیمین قوهوم-اقرباسی، تانیشلاریدیر.
—آما اوردا سیزینده شكلینیز وار.
—بلی وار. نه اولسون كی؟ — او بو سؤزلری بیر قدر كسكین دئدی، سونرا داها یومشاق بیر اَدایلا سوروشدو: — ایچمك ایستهییرسیز؟
اؤیرنجی باشینی ترپتدی. پسیخیاتر اؤیرنجینین قدحینی لبالب دولدوردو، اؤز قدحینه ایسه یارییاجان سوزدو. ایچدیلر. اؤیرنجی حیسّ ائتدی كی، بو تاپماجا، دئیهسن، بیر قدر غلیظ آچیلاجاق، یا بلكه هئچ پسیخیاتر اؤزو ده اونون جاوابینی بیلمیر. سون قدح اونو داها قطعی بیر آددیما تحریك ائتدی و پسیخیاترا دیقّتله باخیب لاپدان:
—مسأله اوندادیر كی، بو شكیللر دَییشیر، — دئدی.
گؤرونور، پسیخیاترا چاتمادی. او:
—نئجه دَییشیر؟ — دئیه خبر آلدی.
—ائله بئلهجه؛ مثلاً، توتاق كی، من اوتاقدان چیخیرام، مطبخه گئدیرم، بیر نئچه دقیقهدن سونرا قاییدیرام، فوتولاردا ایسه تامام باشقا آداملاری گؤرورم. یا دا اگر اوّلكی آداملاردیرسا، بیر ده گؤرورسن اونلاردان بیری عئینگینی چیخاریب یا كؤینگینی دویمهلهییب. اگر مطبخده بیر آز دا یوبانیرامسا بو مودّت عرضینده فوتوداكی كیشیلردن بیری ساققال بوراخیر، یا دا اونون بیغی چیخیر.
پسیخیاتر اؤیرنجییه سونسوز بیر ماراقلا باخیردی. اوزون زامان گؤزلرینی اونون گؤزلرینین دوز ایچینه زیللهدی، اللرینی نظردن كئچیردی، سونرا ایسه قایغیكئشلیكله:
—بلكه داها ایچمهیك؟ — دئدی.
اؤیرنجی بیر قدر دیلی دولاشا-دولاشا:
—یوخ، یوخ، — دئدی. — من اصلاً سرخوش-فیلان دئییلم. باخ، مثلاً، ائله سیزین اؤز شكلینیزی گؤتورك. من منزیله ایلك دفعه گیرنده شكیلده سیزین بیغینیز یوخ ایدی، كؤینكده ایدینیز، كؤینگینده یاخاسی آچیق ایدی. سونرا ایسه شكیل دَییشدی — ایندی پئنجكدسینیز و بیغینیز وار.
—اشی، قویون اوتورموشوق — دئدی، — آخی منیم هئچ بیر واخت بیغیم اولماییب. بؤیوك قارداشیمین بیغی واردی. آنامگیلده اونون شكلینی گؤردونوزمو؟
—گئن یاخالی پئنجكده؟
—بلی.
—و شكیل ایندی سیزین اوتاغینیزدا... بیزیم اوتاغیمیزدادیر. سیزین شكلینیزین یئرینده.
—ویی، نییه آنام او شكلی گتیریب منیم شكلیمین یئریندن آسیب؟ بلكه قارداشیمین شكلینه باخماق اونون اوچون آغیردیر، اولا بیلر... اونا گؤره ده...
—سیز منی دوز باشا دوشمهدینیز. من اونو دئمك ایستهمیردیم كی، قارداشینیزین شكلینی سیزین شكلینیزین یئریندن آسیبلار. من دئمك ایستهییردیم كی، سیزین شكلینیز قارداشینیزین شكلینه چئوریلیب. اگر بو دوغرودان دا قارداشینیزین شكلیدیرسه... چونكی سیز چوخ اوخشاییرسینیز و شكله باخاندا آدام دوشونه بیلر كی، بو ائله سیزین اؤزونوزسونوز. داها دوغروسو سیزین داها یاشلی سینّده، ایندی اولدوغونوزدان داها یاشلی سینّده شكلینیزدیر. بیر نئچه ایلدن سونراكی شكلینیز. كیم بیلیر بلكه بیر نئچه ایلدن سونرا سیز ده بیغ قویاجاقسینیز.
پسیخیاتر بیر سؤز دئمهدن اهماللیجا اونون بیلگیندن توتدو، نبضینی تاپدی، گؤزلرینین ایچینه باخاراق سایماغا باشلادی. اؤیرنجی باشا دوشدو كی، حكیم اونون پسیخیك(روحی روانی) وضعیتیندن شوبههلنیب. اونون یئرینده كیم اولسایدی شوبههلنردی. آنجاق اؤیرنجی بوتون بیلمهجهلرین آچیلاجاغینا او قدر اینانمیشدی كی، حكیم اونون بارهسینده نه دوشونجگینی عئینینه آلمادان صؤحبتی آخیرا چاتدیرماق ایستهدی.
—ایش اوندادیر كی، من دوز فوتونوزون قارشیسیندا دایاندیم و گؤزلریمی شكله زیللهییب باخماغا باشلادیم. منیم گؤزلریم قارشیسیندا — او، سؤزونه آرا وئردی، سونرا بیرنفسه دئدی — منیم گؤزلریم قارشیسیندا صیفتینیزده توك چیخماغا باشلادی. ایندی منیم بوردا اولدوغوم مودّتده یقین اوزون ساققالینیز چیخیب. البته قیرخدیرمامیسینیزسا.
پسیخیاتر اونون بیلگینی بوراخدی، آما یئنهده آیریلمادان گؤزلرینین ایچینه باخیردی، سوسموشدو. سونرا دوردو، آراملا اوتاقدا وار-گل ائتدی، كیتاب ایشكافینا یاناشدی، رفدن بیر كیتاب گؤتوردو، آچدی، نه ایسه اوخودو و كیتابی یئرینه قویدو. اؤیرنجینین یانینا گلدی، الینی اونون چیگنینه قویدو، گولومسوندو.
—آنام منه دئدی كی، سیز چوخ چتین و گرگین قبول ایمتاحانلاری وئرمیسینیز. اؤزو ده بو جهنم ایستیسینده. هئچ اورگینیزه سالمایین و تلاش كئچیرمهیین، بونلار هامیسی یورغونلوقداندیر، ایسترئسدیر... اینجیمزسینیز كی، سیزه بیر نئچه سوآل وئریم. دوزونو دئیین، ایچكییه آلوده دئییلسینیز كی؟ من گؤرورم، ایچن آداما اوخشامیرسینیز، آما بلكه هاچانسا — او سوسدو، گؤرونور، وئرمك ایستدیگی سوآلی چتینلیكله تلفّوظ ائتدی — هئچ بیر واخت آلكوقولیزیمدن موعالیجه اولونماماسینیز كی؟
—یوخ، — دئدی. اؤیرنجی قطعیتله.
—بیلیرسیز، آلكوقولیزمین تأثیری ایله، یعنی داواملی اوزون سورن آلكوقولیزمین تأثیری ایله، بعضاً آدامین گؤزونه جوربجور شئیلر گؤرونور؛ مثلاً، آداما ائله گلیر كی، شكیللر حركت ائدیر، یاخود دیوارداكی آبوی كاغیذلاری(دیوار كاغیذلاری) جانلانیر. بیزیم تیبب دیلینده بو دئلیریوم ترئمئنس آدلانیر. هئچ بیر واخت سیزده آلكوقولیزم خستهلیگینین علامتلری اولماییب كی؟ بو معنادا كی...
—اشی بوشلایین. من آلكوقولیك-زاد دئییلم، پسیخ-فیلان دا دئییلم. عادی نورمال آدامام. آما بو گون...
—البته، البته،—دئیه پسیخیاتر تلسیك اونون سؤزونو كسدی. — منیم هئچ شوبههم ده یوخدور كی، سیز تامامیله نورمال، ساغلام آدامسینیز. هئچ بیر پسیخوزدان-فیلاندان سؤز اولا بیلمز. من گؤرورم آخی... دانیشیغینیزا، داورانیشینیزا دیقّت ائدیرم بایاقدان. صؤحبت یالنیز یورغونلوقدان، گرگینلیگین و آندیرا قالمیش ایستینین تأثیریله موعیّن جوزئی شعور اَیینتیلریندن گئده بیلر. قاورامانین(ایدراكین) بیر قدر پوزولماسی، والسلام. ائلئكتریك سیستمین یادا سالین، عادیجه تئللرین دولاشیغیندان كونتاكت عمله گلیر، لامپالار سیرادان چیخیر، ایشیق سؤنور. بئییندهده بئله حال مومكوندور. موختلیف سببلرین، علاقهلرین نتیجهسینده بئیینین موعیّن نوقطهلرینده، مركزلرینده كونتاكت عمله گلیر، شعوردا ایشیق سؤنور، یا ضعیفلهییر. قورخولو بیر شئی یوخدور. آنجاق موعیّنلشدیرمك لازیمدیر. مثلاً، سیزده سس
قاللوسیناسیالاری(سس توّهوماتی) اولور مو هئچ؟
—نه؟
—ائشیتمه آلدانیشلاری. بعضاً سیزه ائله گلیرمی كی، كوچهده سیزی كیمسه چاغیریر، آدینیزی چكیر، آما اصلینده...
اؤیرنجی دیكسیندی:
—دوغرودان بو گون ایكی دفعه منه ائله گلدی كی، منی چاغیردیلار، آدیمی چكدیلر، آما...
—هئچ كس یوخ ایدی، هئچ كیم سیزی چاغیرمیردی، — دئیه پسیخیاتر سئوینجله گولومسوندو. — اعلا، اعلا. بس جوربجور سسلر نئجه، قولاغینیزا گلیرمی؟ مئتاللیك سسلر... یا ائله بیل كیمسه نغمه اوخویور، پیچیلتیلار ائشیدیرسینیز. ایللاه دا یوخودایكن، یاتان زامان — سسلر آرتیق، اوست-اوسته قالاقلانیر، گرگینلشیر، كیمسه ائله بیل سیزدن دانیشیر، سیزی نهسه قیناییر، كیمسه عكسینه سیزی مودافعه ائدیر. یاخود بیر نفر، سانكی باشینیزین اوستونده دایانیب ساییر. ائله هئی ساییر...
—بلی. ائله بو گئجه، اویانیب دورمازدان و سیزین یانینیزا گلمزدن اول یوخودا بو جور سسلر ائشیدیردیم، آما آخی سیز اؤزونوز دئدینیز كی، بو سسلر حقیقتدهده سیزین اوتاغینیزدان، ماقنیتوفوندان گلیرمیش. مگر منیم یوخودا ائشیتدیگیم ائله او سسلر دئییل؟
—البتته، البته...
سوكوت چؤكدو. بیر مودّتدن سونرا پسیخیاتر یئنه اؤیرنجییه موراجعت ائتدی:
—بس تانیشلیق حیسّی نئجه؟ مثلاً، توتالیم، سیزه هئچ تانیش اولمایان بیر شراییطه دوشورسوز، آما ائله بیل بورایا یاخشی بلدسیز، هر شئی سیزه تانیش گلیر. بئله حاللار كئچیرمیسینیزمی؟
اؤیرنجی بیر قدر تعجوبلنرك:
—كئچیرمیشم، — دئدی.
پسیخیاتر ممنونلوقلا:
—دیا وو — دئدی.
—نه؟
—هئچ عزیزیم... اؤز-اؤزومه دانیشیرام. بیر سوآلدا وئریم سیزه؟ — ائله بیل پسیخیاتر تلسیردی، ائله بیل قورخوردو كی، چوخدان آختاردیغی و تصادوفاً تاپدیغی قیمتلی بیر شئیی الدن بوراخا بیلر. — بس عكسینه نئجه، مثلاً، توتالیم نه ایسه سیزه یاخشی تانیشدیر، یا مثلاً نه ایسه بیر یئره قویورسوز، آما سونرا ائله بیل بو یاخشی تانیش اولان شئیی ایلك دفعه گؤرورسونوز، یاخود اؤزونوز قویدوغونوز اشیایا تعجوب ائدیرسیز — بونو من هاچان قویموشام بورا؟
اؤیرنجی:
—اولور بعضاً، — دئدی. بایاق حامامدان قاییداركن كولقابیدا گؤردوگو سیقارئت یادینا دوشدو.
پسیخیاتر قطعیتله:
—ژامایس وو — دئدی — ایكینجی پوزولما.
—نه دئدیز؟
—بو منیم دیسسئرتاسیامین (تئزیمین) مؤوضوعسودور. گئرچكسیزلشمهنین ایكینجی شكلی.
پسیخیاترین گؤزلری ایشیلداییردی، او گئت-گئده داها دا قیزیشیردی.
—اینامسیزلیق نئجه؟ هئچ كسه، هئچ نهیه اعتبار ائتمهمك، هر شئیدن، هامیدان شوبههلنمك حیسّی؟ بعضاً سیزه ائله گلمیرمی كی، كیمسه سیزه تله قورور، كیمسه سیزی تعقیب ائدیر.
—بعضاً ائله دوشونورم.
—بلی، خالص كاندینسكی-كلئرامبو سیندروم! دئدی. پسیخیاتر: — بعضاً اوریئنتیر، سمت حیسّینی ایتیریرسینیز، ساغی-سولو چاشدیریرسیز، ائلهمی؟
—ائلهدیر.
—پسیخوسئنسور ساپینتی. سیز دئلیریوز وضعیّته دوشمك عرفهسیندهسینیز.
—هانسی وضعیته؟ — دئیه اؤیرنجی تلاشلا خبر آلدی.
—هئچ قورخمایین. ایكی-اوچ سئانس موعالیجهدن سونرا هر شئی كئچیب گئدهجك. یاخشی كی، محض منه راست گلمیسیز. آیری هئچ كسه بیر شئی دئمهیین. بو منیم مؤوضوعمدور. آنجاق گرك منیمله آچیق دانیشاسیز. هئچ نهیی مندن گیزلتمیهسینیز... سئكسوال جهتدن نئجه... هئچ بیر ساپینتی-فیلان یوخدور كی سیزده؟
اؤیرنجی اوّل باشا دوشمهدی، سونرا آنلاییب قیپقیرمیزی قیزاردی، بو فیكرین اؤزو بئله اونا نا لاییق گؤروندو و او تلسیك:
—یوخ، یوخ، — دئدی.
—چوخ گؤزل. بعضاً سیز نه ایسه كنار بیر قوّهنین، توتالیم، كوسمیك شوعالارین تأثیرینی حیسّ ائدیرسیز، گویا كیمسه كناردان سیزه نه ایسه تلقین ائتمك ایستهییر، دئییلمی؟
—منجه یوخ.
—بس بئله بیر حال نئجه: سیزه ائله گلیرمی كی، دوشونجهلرینیز، فیكیرلرینیز اؤزونوزونكو دئییل، سانكی كیمینسه باشقاسینیندیر، آما نه یوللا سا سیزین بئینینیزه دولدورولوب. و یا باشقا بیر شئی: گویا سیزین بوتون فیكیرلرینیزی كناردان اوخویورلار، بوتون دوشونجهلرینیزی اوزاقدان-اوزاغا بیلیرلر. بئله بیر حیسّ كئچیرمهمیسینیز كی؟
اؤیرنجی بوغوق سسله:
—سیزجه من خستهیم؟ — دئیه خبر آلدی.
—یوخ جانیم، یوخ، اصلاً. یورغونلوق، گرگینلیك ایسترئس، والسلام. باشقا هئچ بیر شئی یوخدور. ایكی-اوچ سئانس، آیری هئچ نه لازیم دئییل. ائله درحال باشلایا بیلریك. دئییر، بو گونون ایشینی صاباحا قویما. آنجاق گرك منی باغیشلایاسینیز. قیسا بیر مودّته سیزی تك بوراخاجام. من رژیمله یاشاییرام و عادتاً بو ساعتلرده دوش قبول ائدیرم. سیز اوتورون، منی گؤزلهیین، خواهیش ائدیرم. من بو ساعتجه دوش قبول ائدیب گلیرم. قزئتلره، ژورناللارا باخین، ایكی-اوچ دقیقهدن سونرا گلیم، صؤحبتیمیزی داوام ائدك.
پسیخیاتر ایستولونون سیگیرتمهسیندن(كشوسوندان) نه ایسه گؤتوروب اوتاقدان چیخدی. اؤیرنجی حامام طرفدن سو سسی و پسیخیاترین شن فیت چالماسینی ائشیدیردی.
اؤیرنجی غریبه، هاچالانمیش بیر دویغو كئچیریردی، بیر یاندان قانی قارالمیشدی: گؤرونور، دوغروداندا موعیّن پسیخی خستهلیگه توتولموشدو و بو خستهلیكده حكیمین اونا دئدیگیندن جیدّی ایدی. البته، حكیم اونو ساكیت ائلمگه چالیشیردی، همده آخی حكیم اونون كئچیردیگی، محض ائله بو گون كئچیردیگی غریبه حاللارین هامیسینی بیلمیردی. آما دیگر طرفدن اؤیرنجی بیر قدر ساكیت اولموشدو حتّا... اونون دونیادا ان چوخ سئومهدیگی شئی — غئیری-موعیّنلیك و ایضاحسیزلیق ایدی. ایندی هر شئی بئله دقیق علمی آنلاییشلارلا ایضاح اولوناركن او بوتون مانعهلری ائده بیلردی. او بو بارهده آچیق شعورلا دوشونه بیلیردی دئمهلی، شعورون اؤزو ساغلام ایدی. او، یاریم شوشه كونیاك ایچمیشدیسه ده بوتون بو ایشلر حاقیندا آییق بئیینله دوشونوردو و عئینی زاماندا یئنهده فیكرینه قارا بیر شوبهه گلیردی: بلكه بوتون بونلار چوخ غلیظ بیر ایبلیس اویونودور و همین اویوندا یالنیز قاری دئییل، اونون بو حكیم اوغلو دا (دوغرودانمی، قارینین اوغلودور بو آدام؟) ایشتیراك ائدیر و مقصد — حقیقتدهده اونون شعورونو پوزماقدیر. اونلار بو مقصده چاتماق اوچون موختلیف واسطهلردن و یوللاردان ایستیفاده ائدیرلر. اگر بئلهدیرسه، اوندا...
خئیلی واخت كئچدی. تلاشلی فیكیرلردنمی، ایچكینین تآثیریندنمی، یورغونلوق و گرگینلیكدنمی، یا ائله بونلارین هامیسیندان — اؤیرنجی غریبه بیر وضعیته — یاری اویاق، یاری یوخولو وضعیته دوشدو، خومارلاندی، گؤزو آچیق-آچیق مورگولهدی. آما سونرا یوخونو گؤزوندن قاچیرتدی و اونا ائله گلدی كی، بیر نئچه دقیقه یوخ، آزی ایكی ساعت كئچیب. حامامدان پسیخیاترین شوخ فیتلری و سو شیریلتیسی ائشیدیلیردی. اؤیرنجی بیر آز دا گؤزلهدی. یئنه ده غئیری-موعیّن، بیر گؤزو آییق، بیر گؤزو یوخولو حالدا دوروب حامامین قاپیسینا یاناشدی؛ ایندی قاپی یاری آچیق ایدی، سو شیریلتیسی كسیلمیشدی، آما پسیخیاتر اوّلكی كیمی فیت چالیردی. اؤیرنجی یاواشجادان قاپینی دؤیدو.
پسیخیاتر:
—گئیینمیشم، باشیمی داراییرام، — دئیه جاواب وئردی و یئنه فیت چالدی.
اؤیرنجی اوتاغا قاییتدی.
یئنه خئیلی واخت كئچدی. حامامدان فیت سسلری ائشیدیلیردی. اؤیرنجی دوردو، اوتاقدان چیخدی؛ ایندی حامامین قاپیسی تایباتای آچیق ایدی. اؤیرنجی ایچری باخدی. حامامین ایچینده، كتیلین(صندلین) اوستونده بالاجا ماقنیتوفون واردی و فیت سسلری اورادان گلیردی.
اؤیرنجی مات قالدی:
—هارداسیز؟ — دئیه عصبی چیغیردی. مطبخه جومدو، توالئته باخدی، اوتاغا قاییتدی، چارپایینین آلتینا اَییلدی، ایشكافی آچدی، یئنیدن مطبخه قاچدی، بوز دولابینی(یخچالی) آچدی. هئچ هاردا پسیخیاتردان اثر-علامت یوخ ایدی. اؤیرنجی یئنیدن اوتاغا گیردی، پنجرهیه یاناشدی؛ پنجره ایچریدن مؤحكم باغلی ایدی. دهلیزه قاییتدی. چؤل قاپیسی زنجیرله باغلی ایدی، اونو ایچریدن آچان اولمامیشدی. بیردن اؤیرنجینین آغلینا گلدی. «بلكه منیم اوتاغیما كئچیب» — دئیه دوشوندو و دهلیزده اوتاغینین قاپیسینا طرف باخدی. بایاق بو قاپیدان گلمیشدی و قاپینی آچیق قویموشدو. ایندی ایسه قاپی مؤحكمجه باغلی ایدی، ایكی تاختایلا چالین-چارپاز میخلانمیشدی. عئینیله اونون اوتاغینداكی تاختالارا بنزهین، یا دا ائله همین او تاختالارلا. یئنهده اله سالیندیغی اوچون، آخماق یئرینه قویولدوغو اوچون جین اؤیرنجینین باشینا ووردو، حیدّتله تاختالاری قوپارتدی، قاپینی ایتهلهدی، آچدی و آددیملادی. بیر آن سونرا اؤیرنجی یئنهده اؤز بایاقكی اوتاغیندا ایدی... ایندی داها اونو هئچ بیر شئی تعجوبلندیره بیلمزدی. — اگر گؤرسهیدی كی، فوتوشكیللر بیر-بیریله صؤحبت ائدیر، یاخود گوزگو تیلویزیون اِكرانی كیمی فیلم گؤستریر، یاخود دوش تیلیفون دستهیی كیمی دانیشیر — اؤیرنجی مات قالمازدی. آنجاق هر شئی عادی ایدی. حتّا اونون یاتاغیدا قویوب گئتدیگی شكیلده ازیك-اوزوك ایدی. حامام و مطبخدن سس-سمیر گلمیردی. اؤیرنجی یاواشجا حامامین قاپیسینی آچدی و دیكسیندی. پسیخیاتر گوزگو قارشیسیندا ساچینی داراییردی:
اؤیرنجی:
—سیز بورا هاردان گلدینیز؟ — دئیه خبر آلدی.
پسیخیاتر اؤیرنجییه طرف چئوریلدی. اَینینده گئن یاخالی كوستیوم واردی، قالستوكو واردی، بیر ده بیغلاری واردی، همده داها یاشلی گؤرونوردو.
پسیخیاتر:
—سالام، — دئدی. — باغیشلایین كی، من... سیزه نه اولدو؟ — دئیه او، تلاشلا خبر آلدی. — ائله بیل سیزی ایلان قوووب، رنگی-روفونوز قاچیب...
—آخی سیزین... سیزین، — دئیه اؤیرنجی ككهلهدی، —(پلتك-پلتك دانیشدی) بیغینیز یوخ ایدی.
—بیغیم یوخ ایدی؟ هاچان؟ من ایگیرمی ایلدیر كی، بیغ ساخلاییرام. بلكه منی كیمینلهسه سهو سالمیسیز؟ آخی بیز تانیش دئییلیك. باغیشلایین، سیز یقین بو ائوین كیرایهنیشیسینیز. آنام منیم بو اوتاغیمی سیزه كیرایه وئریب. من سیزدن چوخ عوذر ایستهییرم كی، روخصتسیز، هم ده گئجهنین بو واختیندا اؤز آچاریملا قاپینی آچیب منزیله گیرمیشم. دوغرودور، منزیل منیمدیر، آما آخی ایندی بورادا سیز یاشاییرسینیز، دئمهلی، منده اؤزگهنی ناراحات ائتمیشم. باغیشلایین، آما من ائله بیلیردیم كی، سیز هله كؤچمهمیسینیز، همده منزیله گیرنده منه ائله گلدی كی، اوتاق بوشدور، هئچ كیم یوخدور. اوزومو قیرخماق ایستهییردیم.
اؤیرنجی كیناییله:
—بلی، — دئدی، — من اوتاقدا یوخ ایدیم و سیز چوخ گؤزل بیلیرسینیز كی، من هارادا ایدیم.
پسیخیاتر تعجوبله:
—نئجه؟ من؟ — دئدی. — من سیزی ایلك دفعهدیر گؤرورم، من نه بیلیم سیز هارداسینیزمیش؟
—بورا باخین، — غضب، آجیق اؤیرنجینی بوغوردو، — هله بیز باخاریق گؤرك دلی هانسیمیزدیر، سیز یا من. سیز چوخ گؤزل بیلیرسینیز كی، بیر قدر بوندان قاباق — بیلمیرم نئچه ساعت بوندان قاباق — آخی سیزین ساعتلرینیز ده اؤزونوز كیمی دلیدیرلر، بلی، بیر مودّت بوندان قاباق بیز اوتوروب صؤحبت ائدیردیك، اؤزونوز بیلیرسینیز كی، نهدن صحبت ائدیردیك. آما سیز ناحاق ائله بیلیرسینیز كی، منیم آغلیمی چاشدیراجاقسینیز، منی دلی ائدجكسینیز. بو ساعت سیزین او یاپیشدیریلمیش ساختا بیغلارینیزی قوپارارام، بوتون بو گیریمینیزیده سیلرم، اوندا بیلرسیز — اؤیرنجی الینی پسیخیاترین بیغلارینا طرف اوزاتدی. پسیخیاتر دیكسینیب گئری چكیلدی.
—جاوان اوغلان، سیزه نه اولوب؟ — دئدی و بورنونو چكیب، «فو، سیز كی سرخوشسوز» — دئیه علاوه ائتدی. — ایچیرسینیز اؤز ایشینیزدیر، آما سرخوش اولوب سیزدن یاشجا بؤیوكلری تحقیر ائتمك یاراماز. اگر منیم منزیلیمی كیرایه آلمیسینیزسا، او دئمك دئییل كی، منه قارشی ایستهدیگینیز كوبودلوغو ائتمهلیسیز. البته من بیلسهیدیم كی، سیز آرتیق كؤچموسوز، گئجهنین بو واختیندا بورا گلمزدیم. بو منیم قباحتیمدیر. بلكه هئچ سیز تك اولمایایدینیز... عوذر ایستهییرم. مسأله اوندادیر كی، من ایكی ساعت بوندان قاباق طیاره ایله گلدیم و سحر یئنه خاریجه اوچورام. بو واختلار بوتون بربرخانالار(سلمانیلر) باغلیدیر و دئدیم گئدیم، اؤز ائویمده اوزومو قیرخیم — دانیشا-دانیشا او اوتاغا گلدی، اؤیرنجیده اونون آردینجا — بوتون گوناهیم بودور، والسلام، صمیمی صورتده عوذر ایستهییرم. اگر بربرخانا آچیق اولسایدی، اوندا...
اؤیرنجی حیسّ ائدیردی كی، حیدّتدن آز قالا بوغولاجاق:
—بورا باخین، — دئدی — بربرخانا-فیلانین بورا نه دخلی وار، نه توولاییرسینیز منیم باشیمی. اگر سیز پسیخیاترسینیزسا، اوندا...
—من پسیخیاترام؟ — دئیه حكیم تعجوبله سوروشدو. — بونو كیم دئییب سیزه. من آستروفیزیكم، عزیزیم. ایندی ده بئینالخالق آستروفیزیكا كونگیرهسیندن گلیرم. چوخ ماراقلی بیر پروبلئمه حصر اولونموشدو كونگره — اوزاق دونیالارلا علاقه یاراتماق مسألهسینه.
اؤیرنجی دیلینی دیشینه سیخیب:
—دولامایین منی، بسدیر، كیفایتدیر، خبردارلیق ائدیرم سیزه،— دئدی. — دئیین گؤروم بوتون بونلار نه دئمكدیر؟
—بونلار، یعنی نهلر؟
—بوتون بونلار — دئیه اؤیرنجی تكرار ائتدی و اوتاغا گؤز گزدیردی — عادیجه اوتاق، دیوار ساعتی یئددینین یاریسینی گؤستریر — ائله دوغروداندا بو واخت اولاردی، هاوا یاواش-یاواش آچیلیردی، ایستول، ایستوُللار، تاخت، فوتولار و او جوملهدنده پسیخیاتر — آستروفیزیكین شكلی — كوستیوملو، قالستوكلو، بیغلی، هر شئی عادی، نورمال ایدی. اؤیرنجی نه جاواب وئره بیلردی؟ كوت-كوت:
—بو سیزسینیز؟ — دئیه فوتونو گؤستردی.
—منم، نهدیر كی؟
—سیزین بؤیوك قارداشینیز دئییل؟ یا نه بیلیم بلكه كیچیك قارداشینیزدیر.
—منیم قارداشیم یوخدور. نه بؤیوگو، نه كیچیگی.
—یوخدور و هئچ بیر واخت دا اولماییب.
—بس ساعتساز؟
—هانسی ساعتساز؟ ساعتساز كیمدیر؟
—ساعتساز او كسدی كی، بیر آی بوندان قاباق اؤلوب. او كسدیر كی، گئرییه ایشلهین ساعتلر دوزلدیب. او كسدیر كی، آنانیز اونا ماتم ساخلاییر و فوتوسونو او ائودن بو ائوه داشیییر.
—سیز دئیهسن ساییقلاییرسینیز؟(سرسم دئییرسینیز)
—یوخ، بیلیرم، سیز چوخ ایستهییرسیز كی، من ساییقلاییم، ایستهییرسیز كی، آغلیم چاشسین، دلی اولوم. آما اینصاف دینین یاریسیدیر، دوغروداندا چوخ ماهیر فوكوسچوسونوز. داهی گؤزو باغلاییجیسینیز. بایاق او بیری منزیلده سیز منه چوخ سوآللار وئردینیز، ایندی منده سیزه بیرجه سوآل وئرمك ایستهییرم. جمعی-جوملهتانی بیرجه سوآل. قورخمایین، سیزدن سوروشمایاجام كی، باشیما بو اویونلاری نییه آچیرسینیز. اؤز ایشینیزدیر. سیزدن آیری شئی سوروشاجام — باشیما بو اویونلاری نئجه آچیرسینیز؟ مثلاً باخ ائله او قاپی. او منزیلدن بو منزیله نه یوللا كئچه بیلدینیز كی، قاپی او بیری طرفدن میخلانمیش ایدیانشاءالله یئری * موضع إن شاء الله
یازار : میرزه عبدالصمد ملکی | بؤلوم : دین

انشاءالله یئری * موضع إن شاء الله
كیشی بازاردان اولاغ آلماق
اوچون یولا دوشور. یولدا ماللا نصرالدینه راست گلیر. ماللا اونون هارا گئتدیگینی
سوروشور. جواب وئریر: «گئدیرم اولاغ آلام».
ماللا دئییر: «دئنه انشاءالله».
كیشی دئییر: «بورا انشاءالله یئری دئییل، دیرهملر جیبیمده، اولاغدا بازاردا».
اولاغ آلاركن اونون پوللارینی اوغورلاییرلار. مأیوس قاییدیر. ماللا نصرالدین اونا راست گلیب سوروشور: «نه ائلهدین؟»
كیشی دئییر: «دیرهملری اوغورلادیلار انشاءالله».
ماللا نصرالدین جواب وئریر: « بورا انشاءالله یئری دئییل !»