15 ایل بوندان قاباق دولتلی و کاسب اوشاغی بیر کلاسدا درس اوخوردولار چونکی او زمانلار هله اوشاقلاری عایله‌لری‌نین مادی وضعیتینه گؤره بیر بیریندن آییران خصوصی مدرسه‌لر یوخ ایدی و هامی دولتی مدرسه‌لرده درس اوخوماغا مجبور ایدیلر.

او زمانلار اوشاقلارین الینده ساده میدادلار و تعاونی دفترلر اولوردو. آما بو گونکی صحنه ایله او گونون وضعیتینه مقایسه ائله‌ینده چوخ شئیلرین دَییشدیگینی گؤرمک اولور.

تهرانین یوخاری محله‌لری‌نین بیرینده بیر لوازم التحریر توکانیندا مختلف تحصیل «سِت»لری گؤزومون قاباغینا دوزولوب. جور به جور میدادلار، خودکارلار و دفترلر بعضاً هر ستده 100 قلمدن آرتیق وسایل ابتدائی و یوخاری سطحلر اوچون دوزولوب. ابتدایی سطحی‌نین ستلرین لاپ اوجوزلوسو بیر میلیون تومندن باشلاییر. هله یوخاری سطحینه مربوط اولان ستلردن 8 میلیون تومنه‌ ده وار. سوروشورام بونلاری آلان اولور؟ جواب آلیرام: نه اینکی آلان اولور حتی بعضاً ابتدایی سطحینده‌کی اوشاغا یوخاری سطحلره مربوط اولان سِتلر آلینیر کی مثلاً اوشاغین استعدادلاری داها آرتیق انکشاف تاپسین. و حتی بعضاً موجود سِتلری بَینمیرلر و اؤز سلیقه‌لری اساسیندا سِتلر سفارش وئریرلر.

بو صحنه، آشاغی یوخاری جامعه‌میز هر یئرینده تکرارلانیر. عایله‌لرین یئرینه یئتیریلیمه‌میش آرزیلاری و ایچلرینده قالان عقده‌لری، اوشاقلارینا داها لوکس وسایل آلماغینان ائشیگه چیخیر.

مدرسه‌لرده بو جور وسایلدن استفاده ائله‌ماق اوشاقلارین آراسیندا پاخیللیق حسّینی گوجلندیریر و اونلاری سالم اجتماعی محیطده یاشاماقدان محروم ائلر.

 بعضی عایله‌لر اورکلرینده قالان آرزیلارینی اوشاقلارین اوستونده اجرا ائلیرلر یعنی اؤزلری محروم قالدیقلاری امکانلاری یادلارینا سالیب ایندی اوشاقلاری او امکانلارین ایچینده بوغورلار کی ائله بو ایش‌ده همان منفی نتیجه‌نی اله ائلیر. بو مسأله اوشاقلاردا منفی روحی تأثیر قویماقدان علاوه جامعه‌ده اولان طبقاتی فاصله‌نی درینلشدیریر.

والدین طرفیندن فرقلی گؤستریلمگه چالیشیلان اوشاقلار، گله‌جکده خودبین و منفعت طلب انسانلارا تبدیل اولا بیلرلر. چونکی اونلارا هامیدان فرقلی و یوخاریدا اولماق اؤیردیلیب. و نتیجه‌ده گله‌جکده‌کی جامعه‌میزین ناهنجارلیقلاری داها چوخ و آرتیق اولاجاق.

بن سینا شفانین اونونجو مقاله‌سینده و نجات کتابی‌نین آخرینده اؤز مطلوب انسانی جامعه‌سی‌نین نئجه‌لیگی باره‌ده دانیشیب و اونو «مدینه عادله» آدلاندیریب.

او ایلاهیّات شفاسیندا «فی عقد‌‌ المدینة و عقد ‌البیت» آدیندا بیر مبحث ضمنینده مدینه و عایله بناسینی قویماغین نئجه‌لیگی باره‌ده بحث ائله‌‌ییب. او بو مبحثده مدینه اهلی‌نین قشرلری و طبقه‌لری و اونا حالکم اولان قانونلار باره‌ده بحث ائله‌ییب.

شیخ الرئیس همان مقاله‌ده «خلیفه و امام و اوندان اطاعت ائله‌مگین واجبلیگی و سیاستلرین نوعلری، معامله‌لر و اخلاق» آدیندا بحث‌ده آچیب آما اوردا سیاسی نظاملار باره‌سینده دانیشماییب بلکه اؤزونون مطلوب سیاسی سیستمینی توضیح وئریب.

اونون نظرینه گؤره پیغمبرین «عقل قدسی» آدیندا کامل اولموش عقلی اولدوغونا گؤره، معرفت منبعی یعنی فعال عقل ایله مرتبطدیر. بونا گؤره اونون اجتماعی موقعیتی و سیاسی اختیارلاری آیریلاریندان فرقلی و ممتازدیر. ابن سینا اعجاز و نبوّته بوجور باخدیغی اوچون انسانلاری دؤرد یئره بؤلوب:

بیر دسته‌نین نظری قوّه‌سی صفانین بیر حدّینه چاتیب کی انسانی معلّمه احتیاجلاری یوخدور و اونلارین عملی قوّه‌لری بیر حده چاتیب کی متخلیه ‌قوّه‌سی‌نین گوجو ایله ایندی و گله‌جگین اتفاقاتینا آگاه اولورلار و دنیادا معجزه‌لی ایشلر گؤره بیلیرلر. ایکینجی دسته، حدّی قوه کمالینا چاتیبلار آما متخیله قوه کمالینا چاتماییبلار. اوچونجو دسته‌نین نظری قوه‌لری کاملدیر آما عملی قوه‌دن بهره‌سیزدیلر. دؤردونجو دسته‌ ده اؤز هم‌نوعلارینا فقط عملی قوّه‌ سایه‌سینده اوستونلوک تاپیرلار.

حکومت بیرینجی دسته‌نیندیر چونکی اونلاری عقل‌لری واسطه‌سی ایله عقول عالمینده و نفسلری واسطه‌سی ایله طبیعت عالمینده یاشیرلار. بونا گؤره کی اونا تدبیر و تسلط شایسته‌لیکلری وار. سیاسی قدرتین تمشیتی‌ده ایکینجی دسته‌یه عایددیر.

دؤردونجو دسته ده اشرافیته چاتیرلار. اونلار عادی طبقه‌لردن ممتاز اولسالار دا فوق العاده‌ قوه‌لری اولمادیقلاری اوچون فقط عملی فضیلتلری اله گتیرمک اوچون چالیشیرلار.

آغلاییر، قرارسیزدیر، راحت یاتا بیلمیر، اشتهاسیزلاییب و بیر هئی بهانه ائلیر . . . دردینی دیله گتیره بیلمه‌ین اوشاقلاردا بو علامتلری گؤرمک هر آتا- آنانی نگران ائلر. مخصوصاً ایکی یاشدان آشاغی اوشاقلاردا کی والدین، آغلاماقلارینی آغری علامتی کیمی و ناخوشلوق علامتی کیمی باخمازلار.

اوشاقلارین قرارسیزلیغی، مخصوصاً سویوق دَیمیش اوشاقلاردا اکثراً قولاق آغریسی اولور، اورتا قولاغین التهابیندان عمله گلن قولاق آغریسی.

آما اوشاقلاردا قولاق آغریسی‌نین عامل‌لری نه‌لردیر؟

کؤرپه‌لرده و سوت اَمَر اوشاقلاردا قرارسیزلیق و آغلاماق، اگر تب و بورون توتولما ایله بیر اولسا چوخ احتمالا قولاق آغریسی سببی اولا بیلر.

اوشاقلارین قولاغی آغری‌یاندا معمولاً قولاقلارینا ال وورارلار. آما دقت ائله‌مک لازمدیر کی ساییلان علامتلرین اولمادیغی تقدیرده اوشاغین قولاغینا ال وورماسی، قولاق آغریسی علامتی ساییلا بیلمز. اوشاقلاری قولاق آغریسی اولاندا معمولاً گئجه‌لر آغریدان آییلارلار چونکی قولاق شیشی اوزانمیش حالدا چوخالار.

بو نوع عفونتده ویروسلار و باکتری‌لر؛ بورون، بوغاز و استاش لوله‌سی (اورتا قولاق استاش لوله‌سی طریقی ایله بوغازا و بورونا یول تاپیر) واسطه‌سی ایله اورتاق قولاغی آلوده ائلیرلر.

ائشیک قولاغین التهابی، دیش، بوغاز، لوزه‌لر، دیل و سینوسلارین چیرکی‌ده قولاق آغریسینا سبب اولا بیلر.

قولاق چیرکی معمولاً بیردن بیره اورتا قولاقدان باشلار و مدتی‌ده آز اولار. بعضی اوشاقلاردا قولاق آغریسیندان علاوه، قولاق توتولماسی و آز ائشیتمه عارضه‌سی‌ده اولار. بعضاً ده اورتا قولاغین شدّتلی چیرکی ایله عین زماندا قولاق پرده‌سی ییرتیلار و ایچینده‌کی مایعلر قولاق کانالینا تؤکولر. بو زمان، قولاق آغریسی آزالار آما قولاق توتولماسی عارضه‌سی شدّتلَنَر. والدین‌ده معمولاً اونا دقّت یئتیرمزلر.

متخصصلرین دئدیگینه اساساً، قولاق پرده‌سی‌نین ییرتیلماسی، مننژیت، بئیین آبسه‌لری، اوز عصبی‌نین فلج اولماسی، قان عفونتی، داخلی قولاغین عفونتی و کارلیق، اورتا قولاغین عفونتیندن عمله گله بیلن عارضه‌لردندیلر.

واختیندان تئز دوغان اوشاقلار و اینک سوتو ایله تغذیه اولان اوشاقلار، داها چوخ اورتا قولاق عفونتینه مبتلا اولارلار.

آیری طرفدن، بهداشت و تغذیه فقری، اوشاغین چوخلوغو، یاشاییشا کفایت قدر فضانین اولماماسی، یاخینلارین سیگار چکمه‌سی، بدنین ایمنیسی‌نین ضعیفلیگی، مدرسه و اوشاق باخچاسی کیمی باغلی یئرلرده قالماق، سویوق هوا و سویوق دَیمیش انسانلارلا تماسدا اولماق و عمومیتده بدنین دفاع سیستمینی ضعیفله‌دن هر عامل اورتا قولاق عفونتینه سبب اولا بیلر. هابئله لوزه‌لرین بؤیوکلویو و تئز- تئز عفونت ائله‌مگی و تنفّسی عفونتلر ده، احتمالی چوخالدار.